Toshkent kimyo-texnologiya instituti

Darsni  tahlil  qilishda  quyidagi  faoliyat  mezonlarini  asos  sifatida  olish 
mumkin:  
1. Darsga tayyorgarlik: 

 Dars oldindan rejalashtirilganligi va tayyorlanganligi haqida dalil (Masalan: 
dars rejasi, dars ishlanmasi, texnologik xarita, baholash paketi). 

 Dars rejasi aniq maqsad va vazifalarga egaligi haqidagi dalil. 

 Dars rejasi tuzilishi mantiqan to‘g`ri tashkil etilganligi haqida dalil. 
2. Dars taqdimoti: 

 O‘qituvchi o‘quvchilarga darsning maqsad va vazifalarini aniq tushuntiradi. 

 Dars tuzilishi mantiqan tashkil etilgan va bosqichma bosqich tushuntiriladi.  

 O‘qitish natijalariga erishish uchun o‘qituvchi tegishli turli model va ta’lim 
metodlarini qo‘llaydi. 

 O‘qituvchi so‘zlashish balansini yaratib beradi, ya’ni o‘qituvchi va o‘quvchi 
dars davomida bir xil vaqt suzlashadi (mas.: 50%-50%). 

 O‘qituvchi o‘quvchining oldingi bilim va tajribalarini dars bilan bog`laydi. 

 O‘qituvchi  darsni  o‘quvchining  kundalik  tajribasi  va  atrof-muhiti  bilan 
bog`laydi. 

 O‘qituvchi  tushuntirishda  va  yo`riqlar  berishda  aniq  va  oddiy  nutqdan 
foydalanadi. 

 O‘qituvchi o‘quvchining vazifalarini aniqlaydi va ravon tushuntiradi. 
3. O‘qitish va o‘rgatish manbalaridan foydalanish: 

  O‘qituvchi bir qator o‘qitish va o‘rgatish manbalaridan to‘g`ri foydalanadi, 
shu jumladan texnik vositalardan (kodoskop, multimedia va boshq). 

  O‘qituvchi  yozuv  doskasidan  unumli  foydalanadi.  YOzuvi  aniq.  Muhim 
joylarning  tagiga  chizilgan.  Kerakli  joylarda  diagrammalar,  o‘qlar  va  boshqa 
belgilardan foydalanilgan. 
4. Savol-javob o‘tkazish texnikasi: 

  O‘qituvchi o‘quvchilarni savollarga javob berishga rag`batlantiradi. 

  O‘qituvchi savol-javobda har xil savol turlaridan foydalanadi; mas.: ochiq 
savollar, muammoli savollar, va hokazo. 

  O‘qituvchi  o‘quvchilarni  savollar  berishga  va  ularga  o‘z  fikrlari  va 
javoblarini berishga rag`batlantiradi.  

  O‘qituvchi  savol-javob  paytida  o‘g`il  bolalarga  va  qiz  bolalarga  bir  xil 
munosabatda bo‘ladi, mas.: o‘g`il bolalarni qizlardan ustun qo‘ymaydi. 

  O‘qituvchi  o‘quvchilar  savollariga  yordam  yoki  aniqlik  kiritish  sifatida 
javob beradi. 
5. Sinfda o‘zaro ish olib borish: 

  O‘qituvchi  darsni  o‘quvchilarning  o‘zaro  ish  olib  borishlarini 
kuchaytirishga yo`naltirib tashkillashtiradi. 

  O‘qituvchi “o‘quvchi-o‘qituvchi” o‘zaro ish olib borishini rag`batlantiradi. 

---

KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
100
 

  O‘qituvchi  o‘quvchilarning  o‘zaro  ish  olib  borishiga  imkoniyat  yaratadi; 
masalan: o‘quvchilararo savol-javob, o‘quvchilarning prezentatsiyalari. 

  O‘qituvchi  o‘quvchilarni  tanqidiy  fikrlashga  va  muammolarni  echishga 
chaqiradi. 
6. Sinfda va ustaxonada vaqtni boshqarish: 

  O‘qituvchi darsni ajratilgan vaqt davomida o‘tkazadi.  

  O‘qituvchi vaqtdan samarali foydalanadi (vaqtni bekorga sarflamaydi). 
 

  O‘quvchilar uchun dars materialini o‘zlashtirishga vaqt etarli.  

  O‘qituvchi  o‘quvchilar  faoliyatini  yakka  va  guruh  vazifalarda  monitoring 
qiladi. 

  O‘qituvchi o‘quvchilarga yakka va guruh vazifalarida yo`llanmalar beradi. 

  O‘qituvchi dars davomida intizomni ushlab turadi.  
7. Dars mavzusi bo‘yicha o‘qituvchining bilim va malakalari: 

  O‘qituvchi mavzu bo‘yicha tegishli bilim va malakalarini namoyish etadi. 

  O‘qituvchi dars mavzusini dars davomida yaxshi tushuntiradi.  

  O‘qituvchi mavzuga tegishli o‘quvchilarning savollariga javob beradi. 
8. O‘rganishni va tushunishni baholash: 

  O‘qituvchi  o‘qitishni  boshlashdan  oldin,  o‘quvchi  qanday  bilim  va 
tushunchalarga egaligini aniqlab oladi. 

  O‘qituvchi dars o‘z maqsadlariga erishganligini baholaydi. 

  O‘qituvchi xulosa yasaydi.  

  O‘qituvchi  o‘quvchi  qanday  natijalarga  erishganligini  turli  usullardan 
foydalanib baholaydi. 

  O‘qituvchi keyingi darsda nimalar bajarilishi kerakligini aniqlab oladi. 
9. O‘quvchilarni rag`batlantirish: 

  O‘qituvchi o‘quvchilarga ijobiy munosabat va kutarinki rux bag`ishlaydi. 

  O‘qituvchi o‘quvchilarni dars davomida o‘rganishga undaydi.  

  O‘qituvchi  o‘quvchilarni  muammolarni  o‘z  oldilariga  qo‘yishga  va  ularni 
echishga undaydi.  

  O‘quvchilar darsga qiziqish bildiradilar. 
10. O‘qituvchining munosabati