Toshkent kimyo –texnologiya instituti «silikat materiallar va nodir, kamyob metallar texnologiyasi» kafedrasi nazariy elektrokimyo

Bu potentsiallarning qiymati - o‘tkazgichlarning shakli, o‘lchami, tegib turgan yuzalarining kattaligiga bog‘liq bo‘lmasdan, faqat ularning kimyoviy tabiatiga va fizikaviy holatiga bog‘liq.
Potentsiallar farqini vujudga kelishi bir-biriga tekizilayotgan materiallar tabiatiga bog‘liqligining asosiy sabablari:
- zaryadlangan zarrachalar almashinuvi va uning natijasida sathlar chegarasining bir tomonida ma’lum zaryadli zarrachalarning ortib ketishi, ikkinchi tomonida esa yetishmasligidir. Zaryadlangan zarrachalarning almashinuvi qo‘sh elektr qavatning hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
- ba’zan fazalar chegarasi orqali zaryadlangan zarrachalarning o‘tishi mumkin emas (m: elektrolit eritmasi - havo, SFM eritmasi - havo). Bunday vaqtda potentsiallar sakrashi sathlar chegarasidagi erigan moddaning adsorbtsiyasi tufayli sodir bo‘ladi.
Tokning kimyoviy manbai va kontaktli potentsiallar farqini kashf etilishi elektrokimyoviy hodisalarning rivojlanishida mihim rol o‘ynadi.


1. 298 K da AgBr ning solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi
ga teng. Suvning solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi
ga teng. Quyidagi tuzlarning ekvivalent elektr o‘tkazuvchanligi ; ; . Hamma tuzlar to‘liqdissotsilangan, a = 1*Ag⁺ ionning eruvchanligi va AgBr eruvchanlik ko‘paytmasini aniqlang.
Yechish. a=1 bo‘lganligidan va (5.18) tenglama Kolraush qonuniga muvofiq:
a)

b)

d)

a va btenglama yig‘indisidan «d» tenglama olinsa:

ikkinchi tomondan eruvchanlik C:

va

2. 0,1784% NaCl eritmasi elektroliz qdingandan so‘ng anod uchastkada 226,69 g eritmada 0,04679 g Cl₂ borligi, katod uchastkada 331,4 g eritmada 0,05302 g Cl₂ borligi aniqlangan. Ionlarning tashish soni ( )ni aniqlang.
Yechish. (5.20) tenglamadan foydalanib, anod va katod uchastkalarida konsentratsiyaning o‘zgarishini aniqlash kerak.
Elektrolizdan so‘ng:
anodda 226,69 — 0,04679 = 226,64 g suv bor,
katodda 331,4 — 0,0530 = 331,34 g suv bor.
Elektrolizdan oldin eritmada 100 — 0,1784 = 99,82 g suv boredi, anodda esa:

katodda :




va


3. Natriy asetat CH₃COONa eritmasida , kaliy asetat CH₃COOK эritmasiniki ga teng, ga teng. Kaliy asetat eritmasining cheksiz suyultiril-gan eritmadagi o‘tkazuvchanligi ni aniqlang.
Yechish. (5.18) tenglamaga muvofiq:
harakatchanlik va tashish son larining o‘zaro bog’langan tenglamasidan foydalaniladi: