Toshkent kimyo texnologiya instituti shaxrisabz filiali

Аbsortsiya jarayonining asosiy tenglamasi absortsiya jarayoni ikki fazali sistemalarning massa utkazish tenglamasi bilan ifodalanishi mumkin:

Yoki

Kupincha, absorbtsiya jarayonining massa utkazish tenglamasida, harakatga keltiruvchi kuch u-um bosimlar farqi bilan ifodalanadi:
(5.81)
bu yerda p - gaz aralashmasida tarqalayotgan gazning ishchi partsial bosimi; - absorbent ustidagi gazning muvozanat bosimi; - massa utkazish koeffitsienta: M —gaz fazasidan suyuq fazaga urgan massa miqdori; — jarayonni harakatga keltiruvchi kuchi.
Аgar, muvozanat chizigʼi toʼgʼri boʼlsa, jarayonning oʼrtacha harakatga keltiruvchi kuchi ushbu formuladan topiladi:

bu yerda = -p_ox va =p_ox - absorberning oxirgi qismlaridagi harakatga keltiruvchi kuchlar; va p_ox absorberga kirayotgan va chiqayotgan gazning partsial bosimi; p_ox *, * - absorberga kirayotgan va chiqayotgan gazning muvozanat partsial bosimi.
Аbsorbtsiya jarayonida massa almashinish mexanizmi quyidagicha: har bir faza asosiy massa va chegaraviy yupqa qatlamdan iborat boʼladi. Аsosiy massaga yutiluvchi komponent konvektiv diffuziya yoʼli bilan oʼtadi.
Ikkata chegaraviy yupqa qatlamda esa, yutiluvchi komponentning oʼtishi molekulyar diffuziya usulida boradi. Shuning uchun, absorbtsiya jarayonida massa oʼtkazishga boʼlgan qarshilik chegaraviy yupqa qatlamlar yigʼindisidan iborat boʼladi. Suyuq, yupqa qatlamdagi massa oʼtkazishga boʼlgan qarshilik
, gazdagi esa - boʼlsa, massa oʼtkazish koeffitsienti ushbu tenglamadan
hisoblanadi.
(5.82)
(5.83)
bu yerda - gaz oqimidan fazalarni ajratuvchi yuzasiga massa berish koeffitsienti; -fazalarni ajratuvchi yuzadan suyukdik oqimiga massa berish koeffitsienti; m - proportsionallik koeffitsienti, absorbtiv va absorbent xossalariga
Koeffitsient m ning kattaligi massa utkazish tenglamasining tuzilishiga ham ta’sir etadi. Yaxshi eriydigan gazlar uchun m ning qiymati juda kichik boʼladi. Shuning uchun, suyukdik fazasidagi diffuzion qarshilik ham
kichikdir. boʼlgani uchun, (5.82) tenglama kuyidagicha yoziladi:

Qiyin eriydigan gazlar uchun proportsionallik koeffitsient m ning qiymati juda kattadir. Shuning uchun gaz fazasidagi diffuzion qarshilikni inobatga olmasa ham boʼladi. boʼlgani uchun, (5.83) tenglama quyidagicha yoziladi:

yaʼni, hamma diffuzion qarshilik suyuq fazada mujassamlangan boʼladi.