Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

 

Nano nima? 

Keyingi o‘n yillikda jahon jamoatchiligi lug‘at boyligiga «nano» so‘zi kirib keldi. Xo‘sh, «nano» 

nima? Qisqa qilib aytganda, nano milliarddan bir qismdir. Nanotexnologiya tushunchasi uchun 

tugal va aniq ifoda yo‘q, ammo mavjud mikrotexnologiya asosida bu o‘lchamlarni nanometrdagi 

texnologiya  deb  yuritish  mumkin.  Shuning  uchun  mikrodan  nanoga  o‘tish  bu  moddani 

boshqarishdan atomni boshqarishga o‘tish demakdir. Sohaning rivoji deganda esa asosan uchta 

yo‘nalish tushuniladi: 

- o‘lchami atom va molekulalar o‘lchamlari bilan solishtirarli elektron sxemalarni tayyorlash; 

- nanomashinalarni loyihalash va ishlab chiqish; 

- alohida atom va molekulalarni boshqarish va ulardan alohida mikroob’ektlarni yig‘ish. 

Bu  yo‘nalishdagi  izlanishlar  ancha  vaqtdan  buyon  olib  borilmoqda.  1981  yilda  tunnelli 

mikroskop  yaratilib,  alohida  atomlarni  ko‘rish  mumkin  bo‘ldi.  Shundan  buyon  texnologiya 

sezilarli  takomillashtirildi.  Bugun  bu  yutuqlarni  kundalik  hayotda  ishlatamiz:  lazerli  disklarni 

ishlab chiqarish, jumladan, DVD disklardan nanotexnologik usulsiz foydalanish mumkin emas. 

Soha taraqqiyotidagi asosiy bosqichlarni bir eslab ko‘raylik: 

1959 yil.

 Nobel mukofoti sohibi Richard Feynman kelajakda alohida atomlarni boshqarib, odam 

har qanday moddani sintez qilishi mumkinligini bashorat qildi. 

1981  yil

.  Binig  va  Rorer  tomonidan  moddalardan  atomlar  darajasida  ta’sir  qila  oladigan 

skanerlovchi tunnel mikroskopning yaratilishi.