Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

 

So‘z birikmasi sintaksisi

 

So‘z birikmasi ham 

gap

, 

so‘z

, 

qo‘shimcha

 va 

tovush

 kabi til birligi hisoblanadi. 

Ikki  va  undan  ortiq  mustaqil  so‘z 

grammatik

  va 

ma’no

  jihatdan  birikib  so‘z  birikmasini  hosil 

qiladi.  So‘z  birikmasi  hokim  so‘z  va  tobe  so‘zdan  tuziladi. 

Maktub yozmoq, qizil olma 

birikmalarida 

maktub, qizil

  so‘zlari  tobe, 

yozmoq, olma

  so‘zlari  hokim  so‘z  hisoblanadi.  Tobe 

so‘z hokim so‘zni aniqlab, to‘ldirib, izohlab keladi. Turli turkum so‘zlari hokim so‘z vazifasida 

kela oladi. 

 

Kelishik va egalik qo‘shimchalari hamda ko‘makchilar so‘z birikmasi tarkibida so‘zlarni 

bir-biriga bog‘lashga xizmat qiladi.  Masalan: 

choynakdan kattaroq, o‘quvchining sovg‘alari, 

qalam bilan chizmoq, kitobning muqovasi, g‘oliblik uchun kurashish. 

So‘z birikmasida tobe so‘zning hokim so‘zga birikishiga ko‘ra 3 turga bo‘linadi:                 1. 

Bitishuv; 2. Boshqaruv; 3. Moslashuv.