Toshkent kimyo texnalogiya instituti huzuridagi angren texnalogiya texnikumi

Yer osti suvlarining joylanish sxemasi.
1 – suv o'tkazmaydigan qatlam; 2 – grunt suvlarini o'tkazuvchi gorizont; 3 – qatlamlararo past bosimli suvlarni o'tkazish gorizonti; 4 – qatlamlararo yuqori bosimli suvlarni o'tkazish gorizonti; 5 – grunt suvlaridan ta'minlanuvchi quduq; 6 – qatlamlararo past bosimli suvdan ta'minlanuvchi quduq; 7 – artezian qudug'i.
Yer usti suvlari tarkibida doimo erigan organik anorganik moddalar, gazlar va har xil mexanik aralashgan mayda zarrachalar bo‟ladi.
Yer usti suvlari tabiatda tog‟ yon bahrlarida to‟plangan qor va muz qatlamlarining erishidan hosil bo‟lib, tarkibi yer usti qatlamlari tarkibiga bog‟liq. Tog‟lardan oqib tushayotgan suvlar yer usti qatlamlariga uchraydigan ohaktosh CaO, marmar CaCO2, dolomit CaCO3, MgCO3, osh tuzi NaCl, gips CaSO4, tosh tuzi MgSO4, temir Fe, oltingugurt S, selikat birikmalari va tog‟ jinslari bilan to‟qnashishi natijasida bu birikmalar tabiiy suvlarni Са, Mg, Na, K, Fe kabi kationlar Се, SO4, HCO3, HSiO4 kabi anionlar bilan boyitadi. Sanoat korxonalaridan tashlanadigan chiqindi suvlar oqar suvlarga qo‟shilishi natijasida suv
tarkibiga anorganik kislotalar, ishqorlar, tuzlar bilan birga mis, qo‟rg‟oshin, temir, alyuminiy kabi kimyoviy birikmalar, ammiyak NH3, vodorod sulfat H2S va organik kislotalar ham qo‟shiladi.
Yer usti suvlari issiqlik elektr stantsiyalarida ishlatish uchun asosiy suv manbai hisoblanadi. Faqat dengiz va okean suvlarida tuz miqdori juda katta bo‟lganligi uchun ularni tozalash qimmatga tushadi va ular issiqlik elektr stantsiyalarida ishlatilmaydi.

Nazorat savollar .
1. IESlarning turlari va bug‟ ishlab chiqarishda suvning ahamiyati.
2. IESlarda suv tayyorlash jarayonida qanday talablar bajarilishi zarur?
3. IESlarning ishlash jarayonida yo‟qotiladigan suvning miqdori nimalarga bog‟liq?
4. Tabiatda suvlarning turlari va hosil bo‟lish jarayonlari.
5. IESlarda ishlatiladigan suvlar qanday nomlanadi?
6. IESlarda xarakatda bo‟lgan suv va bug‟ning ifloslanishi sabablari?
7. Yer usti suvlari issiqlik elektr stantsiyalarida ishlatish uchun nima uchun kerak?