Тошкент кимё – технология институти

4-MA’RUZA 
PLASTMASSADAN OLINGAN BUYUMLARNI EKSPLUATATSION 
HOSSALARI 
Polimerlarning fizikaviy va mexanik xususiyatlari ularning ekspluatatsiya sharoitiga katta 
ta’sir ko‘rsatadi. SHu sababli quyida plastmassalarning issiqlik-fizik va fizik-mexanik hossalari 
qanday aniqlanishiga to‘xtalib o‘tmoqchimiz. Bu ko‘rsatkichlar ularning ishlab chiqarishda standart 
belgilar bilan baxolanadi. 
1. Plastmassalarning issiqlik-fizik hossalari
Issiqlikka chidamlilik deganda polimer materiallarning yuk ta’sirida o‘zining mexanik puxtaligini yo‘qotadigan eng yuqori harorat tushuniladi. 
Bunda ularning strukturasida hech qanday kimyoviy o‘zgarish ro‘y bermaydi. 
Polimer materiallarning qanday harorat chegarasida ishlay olish qobiliyatini aniqlash ularning 
issiqlik-fizik hossalari ichida muhim o‘rin to‘tadi. Polimer materiallarning haroratga bog'liq hossalari 
katta amaliy ahamiyatga ega bo‘lgani uchun ularni aniqlash yo‘llari mukammal o‘rganilgan va 
buning uchun zamonaviy asboblar mavjud.
Polimer materiallarning issiqlikka chidamliligi, material turiga qarab, har xil usullar bilan 
aniqlanadi. Masalan, Martens usuli bilan reaktoplastlarni (qattiq va issiqlikka chidamliligi), eguvchi 
kuch orqali issiqlikka chidamliligi aniqlanadi. Vika usuli bilan konstruksion termoplastlarga 
botiruvchi
kuch ta’sirida bu ko‘rsatkich aniqlanadi.