Тошкент кимё – технология институти

To`ldiruvchilar. 
To`ldiruvchilar: qattiq, suyuk va gazsimon bo`liShi mumkin. Ko`proq 
amalda qattiq kukunsimon organik yoki noorganik to`ldiruvchilar qo`llaniladi.
To`ldiruvchilarni kiritiShdan maqsad, fizik-mexanik va texnologik 
xossalarini o`zgartiriSh, materialning hajmini ko`paytiriSh, yana tannarxini 
arzonlaShtiriSh, yana to`ldiruvchilar materialni rangini o`zgartiriShga olib keladi.
Rezinani 
mexanik 
xossasini 
yaxShilovchi 
to`ldiruvchilar 
aktiv 
to`ldiruvchilar deyiladi va ularni asosiy ko`rsatkichlari - dispersligi, ya`ni 
zarrachalarning o`lchami va nisbiy yuzasi (udel'naya poverxnost').
Elastomerni to`ldiruvchi bilan o`zaro ta`siri to`ldiruvchining tabiatiga yoki 
uning yuza xarakteriga boqliq.
Keng tarqalgan kuchaytiruvchi to`ldiruvchilarga texnik uglerod kiradi 
(uglerodnaya saja - qurum, qorakuya).
Texnik uglerodni rezina qoriShmasiga kiritilsa uning mustahkamligi 
oShadi, iShqalaniShga QarShiligi ko`payadi.
Texnik uglerod - bu juda mayda poroShok holatdagi modda. U ugleroddan 
tuzilgan va uglevodorodlarni yoqiSh usuli bilan olinadi.
Sobiq Ittifokda saja quyidagi markalar bilan belgilangan:
D - diffuzion 
P - pechlik 
T - termik
Masalan PGM-30 markasi quyidagicha o`qiladi: texnik uglerod pech usuli 
bilan olingan bo`lib, unga xom-aShyo sifatida gaz holatdagi uglevodorodlar 
iShlatilgan va nisbiy yuzasi 30 m2/g ga tengdir.

---

95