Tоshkеnt irrigаtsiya vа qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti

O‘ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI QISHLОQ VА SUV XO‘JАLIGI VАZIRLIGI “TОSHKЕNT IRRIGАTSIYA VА QISHLOQ XO’JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI” MILLY TADQIQOT UNIVERSITETI   «BUХGАLTЕRIYA HISОBI VА АUDIT» KАFЕDRАSI   «SUV XO‘JALIGIDA BUXGALTERIYA HISOBI» fаnidаn Mustaqil ish MАVZU: nomoddiy aktivlar auditi   Bаjаrdi: “Buхgаltеriya hisоbi vа аudit” yo’nаlishining 4-kurs 6-guruh tаlаbаsi Mardiyev Zuhriddin Baxtiyor o’g’li

Reja

• 1. Nomoddiy aktivlarning mohiyati, o’ziga xos belgilari va auditning xususiyatlari.
• 2. Nomoddiy aktivlarni auditorlik tekshiruvidagi audit amallari

1. Nomoddiy aktivlarning mohiyati, o’ziga xos belgilari va auditning xususiyatlari.

Nomoddiy aktivlarga
patentlar
litsenziyalar
nau-xau
savdo markalari
tovar belgilari
sanoat namunalari
dasturiy ta’minot
gudvill
tashkiliy xarajatlar
franshizalar
yer va tabiiy resurslaridan foydalanish huquqlari

Mavjud meyoriy hujjatlar va amaliy tajribaga tayangan holda nomoddiy aktivlar auditini quyidagi tartibda o’tkazish maqsadga muvofiqdir:

Hisob obyektlarining nomoddiy aktivlar qatoriga to’g’ri kiritilgani
Intelektual mulk ,sanoat namunalari va shunga o’xshashlar uchun korxonaga mulkiy huquq bradigan hujjatlarini tahlil qilish
Hujjatlarda aks etttirilgan qiymat ko’rsatkichlarini o’rganish
Nomoddiy aktivlar kirimi, eskirish hisoblash va hisobdan chiqarilishiga doir muonalarning buxgalterlik hisobida to’g’ri aks ewttirilishi
Nomoddiy aktivlarning haqiqatda mavjudligini inventarizatsiya qilish
Nomoddiy aktivlarni hisobga olish va uning huquqiy jihatdan tog’ri rasmiylashirilganini haqida xulosalarni umumlashtirish va aniqlangan xato kamchiliklarni tuzatish bo’yicha tadbirlar belgilash

Mohiyatiga ko’ra nomoddiy aktivlar qatoriga:

Jismoniy shaklga ega bo’lmagan
Korxona faoliyatida uning boshqa aktivlar qatorida turadigan
Daromad keltiruvchi mablag’lar kiritiladi

Nomoddiy aktivlar o’ziga xos belgilari quyidagilardan iborat:

BUYUMLASHGAN KO’RINISSHGA EGA EMASLIGI
UZOQ VAQT DAVOMIDA ISHLATILISHI
KORXONAGA FOYDA KELTIRISH
ULARNI ISHLATILISHIDAN OLINISHI MUMKIN BO’LGAN FOYDA HAJMINING NISBATAN YUQORI DARAJADAGI NOANIQLIGI

2. Nomoddiy aktivlarni auditorlik tekshiruvidagi audit amallari

NOMODDIY AKTIVLAR AUDITINING MAQSADI
BUXGALTERIYA HISOBOTI “NOMODDIY AKTIVLAR” MODDASINING ISHONCHLILIK DARAJASI TO’G’RISIDA FIKR ALMASHTIRISH
KORXONADA QO’LLANILAYOTGAN NOMODDIY AKTIVLRNI HISOBGA OLISH USLUBI HAMDA SOLIQQA TORTISH BILAN BOG’LIQ MUOPMALALARINING O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AMAL QILAYOTGAN QONUNCHILIKKA MUVOFIQLIGINI ANIQLASHDAN IBORAT

Auditor nomoddiy aktivlarni tekshirish chog’ida quyidagi ma’lumot manbalaridan foydalanadi

Nomoddiy aktivlarni hisobga olishni va ular bilan bog’liq muomalalarini soliqqa tortishni tashkil etish masalalarini tartibga soluvchi asosiy me’yoriy hujjatlar;
Korxonani hisob siyosati to’g’risidagi buyrug’i (farmoyish) (nomoddiy aktivlar hisobiga taalluqli qismi);
Nomoddiy aktivlar sintetik va analitik hisobi bo’yicha korxonada qo’llaniladigan hisob registrlari;
nomoddiy aktivlarga taalluqli muomalalarini hisobga oladigan dastlabki hujjatlar
Buxgalteriya hisobotlari.
Buxgalteriya hisobining schyotlar rejasida korxonaga mulkiy huquq asosida tegishli bo’lgan nomoddiy aktivlarning miqdori va harakati to’g’risidagi ma’lumotlarni umumlashtirish uchun 0400 <>(0410-0490) schyotlar mo’ljallangan

Nomoddiy aktivlar kirimi

№21-buxgalteriya hisobining milliy standartiga muvofiq 0830 <Auditga vakolatli bo’lgan shaxslar – auditorlar tomonidan, xo’jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy hisobotining ishonchliligini hamda moliyaviy va xo’jalik operatsiyalar O’zbekiston Respublikasi amaldagi qonunchiligi va boshqa me’yoriy hujjatlarga muvofiq ekanligini aniqlash maqsadida mustaqil ekspertiza va tahlil qilish , buxgalteriya hisobi va boshqa moliyaviy hisobotlarga qo’yiladigan talablarga muvofiqligini, ularning to’liqligi va aniqligini tekshirishdan iborat .

Nomoddiy aktivlarni tekshirishning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat

Aktivlarning nomoddiy aktivlarga to’g’ri olib borilganligi;
Nomoddiy aktivlar obyektlari bo’lgan ixtirolar bo’yicha patentlar,sanoat namunalari , Tovar belgilari, kompyuterlar ucun dasturlar va boshqa huquqlar, ishchanlik obo’si tegishli hujjatlarda rasmiylashtirish;
Nomoddiy aktivlar kelib tushishi va hisobdan chiqarilishi bo’yicha operatsiyalarni to’g’ri rasmiylashtirish va hisobda aks ettirish;
Nmoddiy aktivlar boshlang’ich qiymatini to’g’ri baholash;
Nomoddiy aktivlarning foydalanish muddatini va amortizatsiya va ajratmalarini hisoblashni to’g’ri aniqlash;
Nomoddiy aktivlarga amortizatsiya hisoblash va uni hisobda aks ettrishni tanlangan usulini hisob siyosatida belgilanishi;