Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

Yerlarni  baholash. Turli maqsadlarga mo‘ljallangan yerlardan foydalanish 
samaradorligining  hozirgi  vaqtdagi  darajasini  aniqlash,  kelajakda  uni  amalga 
oshirish  imkoniyatlarini  tahlil  qilish,  asoslash,  yer  solig‘i  va  boshqa  to‘lovlarni, 
uning  normativ  bahosini  hisoblab  chiqarish,  yerlarni  davlat  va  jamoat    ehtiyojlari 
uchun  olib  qo‘yishda  yo‘l  qo‘yilgan  nobudgarchilik    va  ko‘rilgan  zararlarni 
qoplash,  erlardan  oqilona  va  samarali  foydalanishni    rag‘batlantirish    uchun  
amalga oshiriladi.  
Barcha  toifadagi  yerlarni  baholash  qonun  hujjatlarida  belgilangan  tartibda 
natura (erlarning har bir toifasi uchun o‘ziga xos bo‘lgan) va qiymat ko‘rsatkichlari 
tizimi yordamida amalga oshiriladi. 
Yerlarning  qiymat  bahosiga  va  tuproq  bonitetiga  doir  ma’lumotlar  yer 
bahosiga oid axborotni tashkil etadi. 
Yerlarni  ro‘yxatga  olish,  hisobga  olish  va  baholashga  doir  asosiy  va  joriy 
axborotlar  yer    kadastri  axboroti  majmuini  tashkil  etadi.  Yer  kadastriga  doir 
ma’lumotlarning  ishonchliligi  uchun  davlat  er  kadastrini  yuritish  vazifasi 
yuklangan  xizmatlarning  vakolatli  shaxslari,  shuningdek  yer  uchastkalari  egalari, 
yerdan  foydalanuvchilar,  ijarachilar  va  yer  uchastkalari  mulkdorlari  javob 
beradilar.  Yer  maydonlari  tuproq    sifatini  va  tabiiy  unumdorligini  chamalashda 
tuproq  bonitirovkasi  deb  ataluvchi  baholash  tizimi  qo‘llaniladi.  «Davlat  yer 
kadastri  to‘g‘risida»gi  qonunning  18-moddasiga  binoan  tuproq  bonitirovkasi  – 
qishloq xo‘jaligi ekinlari agrotexnikasi o‘rtacha darajada bo‘lganidagi tuproq  sifati 
hamda  tabiiy  unumdorlik  quvvatiga  beriladigan  qiyosiy  baho.  Tuproq 
bonitirovkasi  qishloq  xo‘jaligiga  mo‘ljallangan  erlarning  kelgusi  qiymat  bahosini 
chiqarish,  mulkiy  paylarning  miqdorini  aniqlash,  er  tuzishni  amalga  oshirish  va 
erlardan  oqilona,  samarali  foydalaishni  rag‘batlantirish  uchun  asosdir.  Tuproq  
bonitirovkasi tegishli qishloq xo‘jaligi  maydonlari uchun 100 balli  yopiq shkala 
bo‘yicha  o‘tkaziladi.  

---

79