Тошкент ирригация ва

w_х  Q_р w_р  Q_х

Бу ерда w_xw_p – ҳисобот даврида ҳақиқатда суғорилган ва режа бўйича суғорилиши керак бўлган майдонлар, га;
Q_xQ_p - ҳисобий даврда суғориш майдонига ҳақиқатда бе- рилган (гидротехник ўлчовлар натижасида) ва режа бўйича берилиши лозим бўлган сув сарфини ўртача миқдори, м³/с.

СФК 

Р_ср _х


^Рсбр ^р

Бу ерда Р_ср - суғориш режасини бажарилиши %, Р_сбр – сув бериш режасини бажарилиши, %
_х,_р - хўжалик ички тармоқларини ҳақиқий ва режавий фойдали иш коэффициенти қиймати.
СФК қиймати 0,9 дан кам бўлишлиги, тунги суғоришларни амалга оши- рилмаётганлигидан,суғориш сувини коллектор-зовурларга ташланаётганлиги- дан, хўжалик ичи тармоғини ҳақиқий фойдали иш коэффициенти тўғри эмасли- гидан суғоришда, суғорилган майдонларни ҳисобга олинмаганлигидан далолат беради.
СФК бирдан катта (СФК>1,0) бўлса, унда суғориш нормалари режадагидан кам бўлганлиги ёки ҳақиқатда суғориш даласига берилган сувни миқдори тўлиқ ҳисобга олинмаганлигидан ёки ҳақиқатда суғорилган майдонларни тўғри ҳисобга олинмаганлигидан далолат беради.
Сизот сувларини сатхини назорат кииш учун чукурлиги 35 м кундаланг ул- чами 8-10 см келадиган асбесто-цементли қувурлар суғориш далаларига ўрна- тилиб сизот сувларо сатхи ҳар 10 кунликда ёки ойда 2 маротаба улчанади.
Сизот сувларини минераллашганлигини баҳор (1,04) ва куз (1.10)да назорат қудуқларидан олинган намуна сувлар бўйича лабораторияда аниқланилади. Ун- да тузларнинг қуруқ қолдиғи, хлор сульфат элементлари алоҳида аниқланади.
Сизот сувларини минераллашганлиги билан бирга суғориш майдонларини, шўрланганлигини аниқлаш учун суғориш даласини ҳарактерли нуқталарида 1 м ли тупроқ қатламида тупроқ намуналари олиниб, суғориш мавсумида

тупроқнинг фаол қатламида туз тупланганлик ёки камайганлиги аниқланилади. Бу кўрсатгич бўйича хўжаликда мавжуд коллектор зовур тармоқларини иши тахлил қилинади.
Сув мувозанати минтақасидаги умумий туз ва сув мувозанати суғориш ва заҳ қочириш сувларини кирими ва чиқими миқдорлари бўйича ҳам аниқлаш мум- кин ( проф. Д.М.Кац бўйича)
С =С_e – С_з + С_сс.
Бу ерда С_е – суғориш сувлари ёрдамида далага киргон тузлар,
С_з - зовур сувлари ёрдамида даладан чиқиб кетган тузлар,
С_сс – сизот сувлари ва фаол қатлам орасидаги туз алмашинуви.

W ^. е W ^. з

e з
С_е = --------------- , тонна, С_з = , тонна
Ю Ю

бу ерда W_e, W _з – сув ва туз мувозанат майдонига кирган суғориш ва ундан оқиб чиққан зовур сувларини ҳажми, м³,

_е,_з - суғориш ва зовур сувларини минераллашганлик даражаси, г/м³,
Агарда фаол қатламда тузларни тупланиши аниқланилса, унда тезда керакли чора тадбирлар қурилади.
Хўжаликга сув бериш кўрсатгичи (  ) W_х
=----------, формуладан аниқланилади, W_p
Бу ерда W_х – ҳисобий даврда хўжаликка кириб келган ҳақиқий сув ҳажми, м³,
W_p – ҳисобий даврда хўжаликка режа бўйича берилиши керак бўлган сувни ҳажми, м³
Бу кўрсатгич сув бериш режасини бажарилганлигини кўрсатади.
Суғориш режасини бажарилганлиги ҳисобий даврда ҳақиқатда суғорилган майдонни шу даврда суғорилиши режалиштирилган майдонга нисбати билан аниқланади.