Toshkent farmatsevtika instituti

Tireoid gormonlar metabolizmi

Tireoid gormonlarining periferik metabolizmi asosida ularning mikrosomal diyodinazalar ta`sirida yodsizlanishi yotadi. Gormon molekulasining qaysi qismini yodsizlanishiga qarab gormonning aktivlanishi yoki inaktivlanganini kuzatish mumkin. Masalan, T<sub>4</sub> molekulasidan 5` holatdagi yod atomining ajralib chiqishi T₃ ni hosil bo`lishiga olib keladi. T<sub>3</sub> biologik faolligi T<sub>4</sub> ga nisbatan yuqori. T<sub>4</sub> ni T<sub>3</sub> ga o`tishi T₄ ning biologik effektlarini namoyon bo`lishining muhim bosqichi hisoblanadi. T<sub>4</sub> ning 5` – holat bo`yicha yodsizlanishi organizmning turli to`qimalarida, ayniqsa jigarda ko`proq uchrab, 3, 3`, 5` – T<sub>3</sub> va so`ngra 3, 3` - diyodtironinlar hosil qilib, oxir oqibat gormon faolligini yo`qolishiga olib keladi. Demak, jigar va boshqa to`qimalardaga tireoid

460

gormonlaridan asta-sekin yod atomlarini olib tashlanishi yoki yodsizlanish jarayoni tireoid gormonlari katabolizmining asosiy yo`li hisoblanadi (boshqa yo`llari - yon zanjirning dezaminlanishi, dekarboksillanishi). Ajralgan yod atomlari tezda yodidgacha qaytariladi va siydik bilan organizmdan chiqariladi.