Toshkent farmatsevtika instituti

13.6. Gormonlarning kimyoviy strukturasi va uning biologik faollik bilan bog`liqligi

Gormonlar turli kimyoviy tabiatga ega bo`lgan yuqori spetsifikli biorganik

birikmalar bo`lib, ularning strukturasi fiziologik jarayonlarni boshqarishda
biologik faolligini ta`minlaydi. Gormonlar kimyoviy xossalari analizi–bir
tomondan biologik effektlarini namoyon bo`lishi, biosintez yo`llari, transporti, periferik metabolizmini tushunishga yordam bersa, ikkinchi tomondan gormonlarni biologik materialda analitik aniqlash ularning aktiv analoglari va antigormonlarning sun`iy sintezini ishlab chiqishga imkon yaratadi.
Hozirgi vaqtga kelib, barcha ma`lum gormonlarni mRNKsi va genlari strukturasi aniqlandi, shuningdek, gormon molekulalari sintezlandi. Umurtqalilar gormonlari kimyoyiy tuzilishiga ko`ra 3 ta asosiy sinfga bo`linadi:
Steroidlar
Aminokislotalar unumlari
Oqsil-peptid birikmalari
Har bir sinf oilalarga, ular esa guruhlarga bo`linadi. Gormonlar tasnifi ularning kimyoviy strukturasini o`xshashlik darajasiga, evolyutsion rivojlanish yo`llarini birligiga, fizik-kimyoviy va biologik xossalarini, shuningdek, biosintez va katabolizm yo`llarini yaqinligiga asoslangan.

429