Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

o’
yib kasallikka diagnoz q
o’
yiladi. 
Gripp.
Gripp kasalligini q
o’
zg‘atuvchi viruslar RNK – saqlovchi ortamiksoviruslarga 
kiradi. Gripp virusini 1933 yilda Smit, Endryus va Leydloular ochishgan. Unga gripp virusining A 
turi deb nom berilgan. Keyinchalik 1940 va 1949 yillarda V va S turlari topildi. Gripp viruslari 
ichidan epidemiologik jihatdan xavflisi A viruslari b
o’
lib, ular tez 
o’
zgaruvchanlik xususiyatga 
ega (ularning A
0
, A
1
, A
2
kenja turlari mavjud).
Gripp viruslarining shakli aylanasimon b
o’
lib, 
o’
rtacha 
o’
lchami 80-120 mmk (nm) keladi. 
Virus genomasida bir ipli segmentlarga b
o’
lingan RNK molekulasi kapsid bilan qoplangan 
b
o’
ladi.
Lipid qobig‘ida yuzaki glikoproteinlar b
o’
lib, unda gemagglyutinin (N) va neyraminidaza (N) 
moddalari bor. Ana shu oqsil moddalarning 
o’
zaro 
o’
rnining almashinishidan, ya’ni 
o’
zgaruvchanligidan turli xil gripp viruslarining variantlari hosil b
o’
ladi.
Jahon sog‘liqni saqlash komitetining ekspertlari ta’kidlashicha gripp viirusining A turida 
12 xil gemagglyutinin va 9 xil neyraminidazasi borligini aniqlagan. Demak, gripp viruslarining 

---

81 
o’
zgaruvchanligi ularning gemagglyutinin va neyrominidazasiga bog‘liq b
o’
lib, ular grippning 
yangi-yangi epidemiyalarining kelib chiqishiga sabab b
o’
ladi.
Kasallikning manbai kasal odam b
o’
lib, y
o’
talganda, aksa urganda yoki yaqin kontaktda 
b