Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

Laboratoriya tashxisi: 
OIV bilan zararlangan deb xisoblangan ashyo bilan ishlab 
tekshirishlar olib borilganda, texnika xavfsizligi koidalariga kat’iy rioya kilish kerak. 
OIV ga karshi antitelolarni «peptoskrin» tes tizim yordamida aniklash: 
Immunoferment analiz yordamida olingan natijalarni tasdiklash uchun oksillarni 
immunokimyoviy analiz kilish usulidan foydalaniladi. Bu usul elektroforez yordamida ajratilgan 
virus oksillarining tekshirilayotgan zardob bilan maxsus boglanishiga asoslangan. Bu usulning 
asosiy moxiyati kuyidagicha buladi. Elektroforez yordamida ajratilgan virus oksillari 
nitrotsellyuloza filtrlariga utkaziladi va immunoferment usuli yordamida virion aloxida 
oksillarning immun zardob bilan maxsus birikishi aniklanadi. Agar maxsus birikish yuz bersa, 
unda nitrotsellyuloza filtrlarda maxsus bulgan oksil joylashgan joy «dog» 
Oldini olish usullari: Xozir OITsga karshi amalga oshirilaetgan chora tadbirlar umumiyoldini olish 
tadbirlaridan iboratdir. Avvalo axoli rasida keng kullamda tushuntirish ishlarini olib borish kerak. 
Xar bir fukaro OITS xakida ma’lum bir minimum tushunchaga ega bulishi kerak. SHu munosabat 
bilan seksiual soxada tarbiyalash juda muxim axamiyat kasb etadi. Xar bir fukora uzini va 
boshkalarni OITSdan saklash uchun birinchi navbatda nimalarga e’tibor kilish kerakligi xakida 
anik ma’lumotlarga ega bulishi kerak. Gomoseksualistlar, narkomonlar, buzik ayollar, tartibsiz 
palla-partish jinsiy xayor kechiradigan odamlar bilan aloxida tushuntirish ishlari olib borish.
Ayniksa xalk oldida jamiyat oldida eng avvolo uz vijdoni oldidagi burchini tushuntirmok kerak. 
OITS infeksiyasining manbai uning yukish yullarini nazoratga olib va ularga ta’sir kilish bilan 
biror natijaga erishish kiyin. CHunki infeksiya manbalarining xili juda kup, ularni xozircha 
butunlay nazoratga olish amalda mumkin emas. Xuddi shunga uxshash kasallikni yukishyullari 

---

90 
xam kup. Birdan bir natijaga erishish bulgan yul, OITSga karsha aloxida immunitet paydo kilish, 
ya’ni emlashdir.Oxirgi yillarda bk masala ustidan kup ishlar kilinmokda. 
Amerikada R.G. Golov, Fransiyada L. Montane, Rossiyada R.V. Petrov va uning shoigrdlari
vaksina ishlab chikarish ustida ishlamokdalar. Kashf etilgan vaksinalar tekshirilmokda. 
Olimlarning ba’zilari vaksinani odamlar ustida, boshkalari maymunlarda sinab kurmokdalar. 
Ajab emas, yakin kelajakda yaxshi immunogen vaksina topilsa va xozircha butun kishilik 
jamiyatiga xavotir tushirgan muommo echilsa.