Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi farmatsevtik kimyo fanidan masalalar to

 
Masalan: Agar gravimetriya usuli bo‘yicha xinin digidroxlorid (Mr. (xinin 
2HCl) 397,35; Mr. (HCl) 36,46)  miqdorini aniqlash uchun 0,5042 g (a
1
) tortim 
olingan  bo‘lsa,  namuna  tarkibidagi  xinin  digidroxlorid  miqdorini  va  hisoblash 
omilini hisoblab toping.  
Gravimetrik  tahlil  uchun  olingan  xinin  (xinin  asosi)  doimiy  massaga 
keltirilganda uning massasi 0,4096 g (a
2
) ga teng bo‘ldi. 
 
Hisoblash: 
Xinin 2HCl + 2NaOH → Xinin asos + 2NaCl + H
2
O 
a
1 
 
 
 
a
2 
(
2
)
(
2
)
(
)
(
2
) 2
(
)
M Xinin
HCl
M Xinin
HCl
F
M Xinin asos
M Xinin
HCl
M HCl








 
397,35
1, 224736 1, 225
397,35 2 36, 46



 
 
2
1
F 100
0, 4096 1, 225 100
, %
99,516065
99,5
0,5042
a
g
a
 


 



 
Ba’zi  bir  dori  moddalar  tarkibidagi  qo‘shimchalar  asosiy  ta’sir  qiluvchi 
modda miqdorini aniqlashga xalaqit beradi (masalan, barbitur kislotalar natriyli 
tuzlari  tarkibida  qo‘shimcha  erkin  ishqorning  uchrashi).  Bunday  hollarda 
Me’yoriy  hujjatda  erkin  ishqor  miqdori  dori  moddalari  miqdorini  aniqlashda 
hisobga olinishi belgilab qo‘yilgan: 
1
100
, %
,
V K T
g
g F
a
  

 
 
bu yerda: g
1
– erkin ishqor miqdori, %; 

---

47 
 
F  –qayta  hisob  omili  quyidagi  formuladan  hisoblanadi:  F=M
1
/M
2 
(M
1
,M
2
 
barbitur  kislotalar  natriyli  tuzi  va  natriy  gidroksid  molyar  massasiga  to‘g‘ri 
keladi).