Toshkent farmatsevtika instituti farmakognoziya kafedrasi

Kimyoviy tarkibi. Mahsulot tarkibida aukubin (rinantin) glikozidi, achchiq, shilliq va oshlovchi moddalar, flavonoidlar (apigenin, gomoplantagenin, lyuteolin va skutellyarein glikozidlari va boshqalar), karotin hamda askorbin, limon kislotalar, faktor T va vitamin K bo'ladi. Isblatilisbi. Zubturum o'simligining dorivor preparatlari yallig'lanishga qarshi va balg'am ·ko'chiruvchi vosita (barg damlamasi) sifatida, me'da-ichak kasalliklari (surunkali gipoatsidli gastrit, normal va kam kislotalik sharoitdagi me'da-o'n ikki barmoq ichak yarasi)ni (plantoglutsid preparati), anatsid gastrit, surunkali va tuzalishi qiyin bo'lgan kolit hamda yaralami (quritilmagan bargi va burga zubturumning quritilmagan yer ustki qismining shiralari birgalikda) davolashda qo'llaniladi. Dorivor preparatlari. Damlama, nastoyka, yangi yig'ilgan, quritilmagan bargning konservatsiya qilingan shirasi, plantoglutsid preparati, barg briketi. Barg yo'talda beriladigan choylar - yig'malar tarkibiga kiradi.

Ishlatilishi. Zubturum o‘simligining dorivor preparatlari yallig‘lanishga qarshi va balg‘am ko‘chiruvchi vosita (barg damlamasi) sifatida, me’da-ichak kasalliklari (surunkali giðoatsid gastrit, normal va kam kislotalik sharoitdagi me’da — o‘n ikki barmoq ichak yarasi)ni (plantoglutsid preparati), anatsid gastrit, surunkali va tuzilishi murakkab bo‘lgan kolit hamda yaralarni (quritilmagan bargi va burga zubturumning quritilmagan yerustki qismining shiralari birgalikda) davolashda ishlatiladi.

3. 
   gazanda bargi
   

Gazanda bargi – folia urticae

O’simlikning nomi. Ikki uyli gazanda – Urtica dioica L. gazandadoshlar – Urticaceae oilasiga kiradi. Ko’p yillik, ko’pincha ikki uyli, bo’yi 60-100, bazan 150 sm ga yetadigan o’t o’simlik. Ildizpoyasi yer ostida sudralib o’sadi. Poyasi tik o’suvchi, to’mtoq to’tr qirrali, shoxlanmagan bazan qarama-qarshi shoxlangan. Bargi oddiy tuxumsimon o’tkir uchli, sertuk, va yirik arrasimon qirrali bo’lib poyada bandi bilan qarama- qarshi joylashgan. Gullari mayda yashil rangli, barg qo’ltigidan chiqqan boshoqqa to’plangan. Guli bir jinsli, gulqo’rg’oni oddiy, tort bolakka qirqilgan. Changchi gullarida otaligi 4 ta, urug,chi gullarida onalik tuguni bir xonalik, yuqoriga joylashgan. Mevasi- tuxumsimon, yoki ellipssimon sariq-kulrang tusli yong’oqcha. O’simlikning hamma qismi achituvchi tuklar bilan qoplangan. Iyun oyining o’rtalaridan boshlab kuzgacha gullaydi.