Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Masalaning hatosi: 

talaba gullarning suv shimish 

koeffutsientini hisobga olmadi (K=2). 

Suvdan 15,0x2=30+150=180 ml olishi 

kerak edi.  

TUSHUNCHA TAHLILI 

Yig’ma - ta’siri bir-biriga o’xshash dorivor 

o’simliklar  aralashmasi.  Ba’zan  unga 

boshqa  quruq  dori  moddalari,  efir 

moylari  va  b.  qo’shiladi.  Ta’sir  etishiga 

qarab  damlama  va  qaynatma  holida 

ichiladi yoki tamaki kabi chekiladi 

 

Suyuq dori turlari - agregat holatiga ko‘ra 

suyuq holda bo‘lgan dori turlari

 

 

Damlama va qaynatmalar – bu o‗simlik 

xom  ashyosidan  ajratib  olingan  yoki 

ekstraktlarni  suvdagi  eritmasidan  tashkil 

topgan suyuq dori turi 

 

 

AMALIY KO‘NIKMA 

Suvli ajratma olish 3 bosqichdan iborat: 

1-bosqich. O‘simlik xom ashyosi suv bilan 

namlanadi va erituvchi uni ichiga kiradi. Kapillyar 

kuchlar ta‗si-rida o‘simlik suvni o‘ziga shimadi. 

Suv xujayralararo bo‘shlikni to‘ldiradi, xujayra 

devorlari va devor yon-laridan xujayra ichiga 

kiradi. Bu xodisani endoosmos deymiz. 

2-bosqich. ―Birlamchi sharbatning‖ hosil 

bo‘lishi. Xujayra ichidagi moddalar bilan erituvchi 

to‘qnashib chin eritma, YUMB, kolloid eritmalar, 

ya‗ni modda-larni konsentrlangan eritmasi hosil 

bo‘ladi. 

3-bosqich. Moddalarni o‘simlik xom ashyosidan 

suyuq muxitga o‘tishi massa almashinuvi deyiladi. 

Natijada birlamchi sharbatni yuqori 

konsentratsiyalari xujayra ichida osmotik bosim 

hosil qiladi, bu esa xujayradagi bor narsalar bilan 

osmotik bosimi kam bo‘lgan moddalarni o‘rab 

olgan suyuqlik o‘rtasida diffuzion almashinuvi 

bo‘ladi. Birinchi galda harakatchan molekulalar 

ajraladi, sekinrok YUMB diffundirlanadi.