B\B\B jadvali
Bilaman
Bilishni xoxlayman
Bilib oldim
Uslubiy ta‘minot va mashg‗ulot jihozlanishi: DF X; XI; dori moddalari, tarozi, tarozi
toshlari, ma‘ruza, darslik, prezentatsiyalar, ma‘lumotnomalar, adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Asosiy matn
Farmatsevtik texnologiya fani dori moddalaridan turli xil dori shakllarini tayyorlashda amaliy
va nazariy muammolar bilan shug‘illanuvchi asosiy farmatsevtik fanlardan biridir. ―Texnologiya‖
grekcha so‘z bo‘lib ―techne‖- san'at, moxirlik, ustalik va ―logos‖- ta'limot, bilim demakdir. ―Dori
texnologiyasi‖ - bu to‘g‘ridan to‘g‘ri dori tayyorlash texnikasini moxirlik, ustalik va san'atkorlik
bilan o‘rganish demakdir.
Davlat farmakopeyasi (DF) dorivor moddalar sifatini belgilovchi majburiy mnumdavlat
standaratlari va ko‘rsatmalarining yig‘indisini o‘z ichiga oladi. Dorilar tayyorlash, sifatini aniqlash,
saqlash va berishda DF asosiy qo‘llanma xisoblanadi. Farmakopeya grekcha so‘z bo‘lib,
―pharmacon‖- dori yoki zaxar, ―poeio‖ - tayyorlash demakdir. Farmakopeya katta axamiyatga ega
bo‘lgan dorivor moddalar sifatini nazorat qilish va ayrim dori turlarini tayyorlash qoidalarini o‘z
ichiga oladi.
Manuallar (lotincha Manuale- qo‘llanma) farmakopeyaga kiritilmagan turli dorilami va
tibbiyotda qo‘llaniladigan bir qancha moddalami o‘z ichiga oladi. Manuallarda dorilami tayyorlash
va qo‘llash usullari ham qisqacha bayon etiladi.
Farmakopeya va manuallardan tashqari, farmatsiyaga oid bir qancha adabiyotlar:
ma'lumotnoma, axboratnoma va farmatsevtik jumallar nashr etiladi.
Dorixona sharoitida dozalarga bo‘lishning 3 xil usuli qo‘llaniladi:
1)
Tortib olish, o‘lchash;
2)
Xaj m bo ‘ yicha о ‘ lchash;
3)
Tomchi bo‘yicha o‘lchash.
Bulardan eng ко ‘p ishlatiladigani tortib olish usuli xisoblanib, u j uda keng qo ‘ llaniladi. -
Dorixona sharoitida asosan qo‘l- va ppsqngili tarozilar qo‘llaniladi. Ular. q‘zining miqligi bo‘yicha
ikkinchi sinf texnik tarozilar qatoriga kiradi. Qo‘l tarozilar lg, 5 g, 10 g, 20 g, 100 g va 200 g,
posongili tarozilar 500 g va 1000 g li bo‘ladi.
Tarozining metrologik tavsifi uning turg‘unligi ishonchliligi, sezgirligi va doimiyligi kabi
ko‘rsatkichlami o‘z ichiga oladi.
1)
Turg‘unligi - bu tarozi elkasini muvozanat holatidan chiqib ketib 4-6 marta harakatlangandan
keyin yana dastlabki muvozanat xolatini egallashga aytiladi.
2)
Ishonchliligi- bu tarozini o‘lchanadigan modda va tosh o‘rtasidagi muvozanatiga aytiladi
(tosh bilan o‘lchanadigan moddani almashtirib qo‘ygan xolatda ham birinchi muvozanat xolatini
ko‘rsatishiga aytiladi).
3)
Doimiyligi - bu tarozining bir xil sharoitda birorta moddani bir necha marta o‘lchaganda ham,
bir xil ko‘rsatkichni ko‘rsatishiga aytiladi.
4)
Sezgirligi - bu tarozining juda kichkina og‘irlikni sezib, o‘z muvozanat xolatidan chiqib
ketishiga aytiladi.
Og‘irlik o‘lchov birligi qilib kilogramm qabul qilingan. Kilogramm platina - irridiy
qotishmalaridan tayyorlangan silindrsimon massa. Dorixonada ikkinchi sinf texnik toshlar
qo‘llaniladi. Ularga may da (milligramm) - 10 mg dan 1000 mg gacha va yirik (grammli) - lg dan
200 g yoki 500 g gacha bo‘lgan toshlar kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |