Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi


-rasm. Koncentraciyalar farqi hisobiga dori moddalar ajralib chiqisi



Download 6,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet141/822
Sana30.12.2021
Hajmi6,67 Mb.
#97398
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   822
Bog'liq
farmatsevtik texnologiya

11-rasm. Koncentraciyalar farqi hisobiga dori moddalar ajralib chiqisi.

29

 

 

Damlama va qaynatmalar ishlab chiqarishda o‘zok vaqt qo‘llanib kelingan usul ilmiy asosga 



ega  bo‘lmagan  edi.  Damlama  va  qaynatmalar  tayyorlashga  xususiy  yondoshish,  tayyorlash 

jarayonini ilmiy asoslash USH DF (1946) joriy qilingach boshlandi. Masalan, alkaloid saqlaydigan 

xom  ashyodan  damlama  va  qaynatma  tayyorlash  uchun  limon  kislotasini  qo‘shish  taklif  qilindi. 

Undan tashkari xom ashyo 3 darajadagi maydalikda qo‘llaniladi. qaynatmalar uchun har xil sovitish 

muddatlari belgilangan. 

Shunday  bo‘lsa  ham,  ularni  tayyorlashning  asosini  dastlabki  universal  usul,  xom  ashyoga 

sovuq  suv  solib suv  hammomida 15 min (damlama) va 30 min (qaynatma) qizdirish  tashqil etadi. 

Hajmi 1-3 l bo‘lgan ajratmalar tayyorlashda qizdirish uchun 25 minutgacha qaynatmalar uchun 40 

minutgacha o‘zaytiriladi. 

                                                           

29

 

Гаврилов А.С. Фармацевтическая технология. Изготовления лекарственных препаратов.-«ГЭОТАР-Медиа».- 



Москва.-2016. (760 bet) 

 

 




87 

 

Dorivor o‘simliklar xom  ashyosidan ta‘sir  etuvchi  moddani ajratib olish dinamikasiga ta‘sir 



etuvchi omillar. Damlama va qaynatmalarda ham xuddi boshqa ajratmalar (ekstraktlar, tindirmalar) 

kabi tayyorlash texnologiyasining nazariy asoslariga bo‘ysuniladi. Lekin ular ko‘prok zarur hollarda 

tayyorlangani uchun ba‘zi bir o‘ziga xos jixatlarini e‘tiborga olish lozim: 

1.  Damlama  va  qaynatmalarni  tayyorlashda  dorivor  o‘simliklar  qismining  maydalanganlik 

darajasi, shu doriga xos bo‘lgan maqolalarda keltirilgan me‘yorlashtirilgan bo‘lishi kerak. Xususiy 

maqola  bo‘lmasa  XIDF  bo‘yicha  damlama  va  qaynatmalar  tayyorlash  uchun  o‘simlik  qismlari 

quyidagi  maydalikda bo‘lishi  kerak:  bargi,  guli va o‘tlari 5 mm gacha bo‘lgan maydalikda, poya, 

po‘sti,  ildiz,  ildiz  poyasi,  3  mm  gacha,  urug‘i  va  mevasi — 0,5  mm  dan  katta  bo‘lmagan 

zarrachalarda va xokazo. 

2. Konsentratsiyalar farqi. Ajratma olish jarayonini tezlatish maqsadida  doimo o‘simlik xom 

ashyosi  zarrachalariga  ekstragent  yangi  qismlarini  mumkin  kadar  davriy  ravishda  yuborib  turish 

kerak. Bu aralashmani aralashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. SHuning uchun ham ajratma olish 

jarayonining hamma bosqichlari tezlashadi. 

Shuni hisobga olib, XI DF da damlama va qaynatmalarni tayyorlashda xom ashyoni damlab, 

doimo  aralashtirib  turish  ko‘zda  tutilgan.  Xom  ashyo  va  ekstragentning  o‘zaro  nisbati  ham 

belgilangan. 

Ekstragent quyidagi talablarga javob berishi kerak: 

- selektivlik; 

- kimyoviy inert; 

-uchuvchan; 

- toksik hususiyatiyo‘q; 

- arzon. 

30

 

3. DF da damlama va qaynatmalar tayyorlanishida xom ashyo va ajratuvchining nisbati. 



O‘simlik  miqdori  haqida  biron-bir  ko‘rsatma  bo‘lmasa  damlama  va  qaynatmalari  1:10 

nisbatda  tayyorlanadi.  Adonis  o‘tidan,  valeriana  ildizi  va  ildiz  poyasidan,  istod  ildizi,  rojki 

sporqnya,  marvaridgul  bargi  va  guli,  zig‘ir  urug‘idan  1:30  nisbatda.  Kuchli  ta‘sir  etuvchi  modda 

saqlagan  angishvonagul  bargi,  chistotel  (qoncho‘p)  o‘ti  o‘simlik  qismidan  suvli  ajratmalar  odatda 

ekstrakt  (konsentrat)laridan  1:400  nisbatda  tayyorlanadi(gulhayri  ildizi,  tog‘rayxon  o‘ti,  na‘matak 

mevasi).  

Suvli ajratmalarni ekstrakt (konsentrat)dan tayyorlanganda uni miqdorini o‘simlik miqdoridek 

qilib olish kerak . 

4.Damlama va qaynatmalarni olish uchun ishlatiladigan suv miqdori ta‘sir etuvchi moddalarni 

to‘liq ravishda olishga imkon berishi zarur. 

5. Muxitning ta‘siri. 

6. Vaqt rejimi. 

7. Xom ashyo standartligi. 

Standart konsentratsiyaga ega bo‘lmagan suvli ajratma mahsulotlarning nisbatlari: 

Oddiy archa qubbalari 1:5 

Devyasil ildizi 1:12,5 

Ayiqtovon briketi 1:20 

Sano bargi va tirnoqgul guli briketi 1:25 

Jo‘ka gullari 1:28,5 

YAlpiz bargi briketi 1:40 

Do‘lana guli briketi 1:50 

 


Download 6,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   822




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish