Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Ikkinchi  usul.  Ingliz  usuli.  Olingan  miqdordagi  emulgatorni  oz  miqdordagi  suvda  eritib, 

keyin  tomchilab  yog‘  qo‘shiladi.  Hamma  yog‘ni  emulgirlab  bo‘lgandan  keyin,  birlamchi 

emulsiyaga qolgan suv quyiladi. 

Uchinchi usul. Ibn Sino usuli(Rus usuli) . Stakanga suv tortib olinadi, ustiga yog‘. Kerakli 

miqdorda  olingan  emulgatorni  hovonchada  eziladi  va  unga  yog‘  bilan  suvning  arashmasi  qo‘shib 

aralashtiriladi. Hosil bo‘lgan birlamchi emulsiyaga suv qo‘shiladi. SHunday qilib yuqorida berilgan 

usullar  moddalarning  oldinma-ketin  olinishiga  va  ba‘zi  bir  texnik  usullarni  qo‘llashga  bog‘liq. 

Komponentlarning  miqdori  —  yog‘ni  retsept  ko‘rsatmasi  bilan,  emulgator  miqdorini  emulgirlash 

kobiliyatiga  qarab,  suv  miqdorini  emulgatorning  suvda  erishini  hisobga  olib,  birlamchi  emulsiya 

hosil kilishiga ko‘ra olinadi. 

Boshqa emulgatorlar uchun suv va emulgatorlar miqdori boshqacha. Masalan: bu emulsiyani 

o‘rik elimi yoki olxo‘ri elimi bilan tayyorlansa, 6 g emulgator, 25-30 ml suv olinib, ularning arab 

elimiga  nisbatan  kam  eruvchanligini  hisobga  olish  kerak.  Ko‘rsatilgan  usullar  bilan  emulsiyalarni 

---

79 

 

barcha emulgatorlardan tayyorlasa bo‘ladi (eritma holida ishlatiladigan salep shilimshig‘i, kraxmal 

elimidan tashkari). Ularga ikkinchi usulni qo‘llash mumkin. 

Kraxmal  bilan  emulsiya  quyidagicha  tayyorlanadi:  10  g  kraxmalni  chinni  idishga  teng 

miqdordagi  sovuq  suv solib aralashtiriladi va 80 ml kaynok suvni ustiga qo‘shib aralashtiriladi va 

bir oz qaynagunga kadar isitiladi. Hovonchaga o‘tkazilgan yarim sovutilgan, eritmaga 20 g yog‘ oz-

ozdan  qo‘shib,  hovonchada  yaxshilab  emulgirlanadi.  Birlamchi  emulsiyaga  oz-ozdan  suv  qo‘shib 

200,0 gacha suyultiriladi.  

Tragakant  bilan  tayyorlash  quyidagicha:  2  g  mayda  tragakant  poroshogidan,  20  marta  ko‘p 

suv  bilan  tragakant  shilimshig‘ini  tayyorlab  olinib,  unga  tomchilab  20  g  yog‘  qo‘shiladi.  Hosil 

bo‘lgan birlamchi emulsiyaga 200 g bo‘lguncha suv qo‘shiladi. 

quruq sut bilan emulgirlash quyidagicha: 10 g quruq sut, 10 g yog‘ bilan aralashtirib, 10 g suv 

qo‘shiladi va hovonchada birlamchi emulsiya hosil bo‘lguncha eziladi va kerakli miqdorgacha suv 

qo‘shiladi. Emulgator T-2 qo‘llanganda uning kerakli miqdori olinib, suv hammomida eritiladi va 

hovonchada  10  marta  ko‘p  60-70°S  suvni  ustiga  qo‘shiladi  va  soviguncha  aralashtiriladi.  Hosil 

bo‘lgan  kaymokka  o‘xshash  bir  xil  aralashma  o‘ziga  yog‘ni  oson  qabul  qiladi.  Hosil  bo‘lgan 

birlamchi emulsiya retseptda ko‘rsatilgan miqdorgacha suyultiriladi. 

 

Rp.: Emulsi ex oleis 200,0  

D. S. 1 choy qoshiqdan 3 mahal ichilsin.