Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

I. Bilimni mustahkamlash uchun Blits-usuli 
Javoblar ketma-ketligini to‗g‗ri tanlang 
№ 
Terminlar 
Ta‘rifi 
Talabaning 
javobi 
To‗g‗ri 
javob 
1 
Dori turlari 
texnologiyasi 
Dori 
vositasini 
terapevtikligini
organizmga 
turli 
omillarga
(farmatsevtik, 
biologik, 
h.k.) 
bog‗liqligini o‗rganuvchi fan 
2 
Biofarmatsiya 
Dori vositasini dori preparatiga ma‘lum 
dorivor 
shakl 
berish 
maqsadida 
sanoatda qayta ishlash jarayoni va 
nazariy asoslari haqidagi fan
3 
Dori vositalari 
Bu dori vositasini qabul qilishda 
qulaylik beruvchi xolatga (kukun, 
eritma, surtma, tabletka) o‗tkazish, 
bunda kerakli davolovchi natijaga 
erishiladi.dori vositasini tayyorlashda 
odatda ularga ma‘lum geometrik shakl 
beriladi. Masalan, tabletkalarga disk 
shakli, xab doriga yumaloq, shamchaga 
konus va x.k. geometrik shakl dori 
vositasini 
yuqori 
samarasini 
va 
ishlatishda qulaylikni ta‘minlaydi.
4 
Dori moddalari 
Organizmning faoliyatini o‗zgartiruvchi 
yoki odamlar kasalliklarini davolashda , 
aniqlashda, 
oldini 
olishda, 
xomiladorlikni 
oldini 
olishda 
ishlatiladigan moddalar yoki ularning 
tabiiy, sintetik, biotexnik aralashmalari 
5 
Dori shakli 
(substansiya, ta‘sir etuvchi modda) – 
biologik 
faol 
modda 
– 
odam 
organizmini faoliyatini o‗zgartiruvchi 
yoki oldini oluvchi, aniqlovchi yoki 
davolovchi ta‘sir etuvchi biologik faol 
moddalar, tayyor dori shaklini sanoatda 
ishlab chiqarilishida ishlatiladi. 
6 
Dorivor preparat 
Bu ma‘lum dori shakliga ega dori 
vositasi 
7 
Ekvivalentlik 
Bu ma‘lum dori shaklidagi va texnik 
me‘yorlarga javob beruvchi tarkibida 
bir xil miqdordagi modda saqlovchi 
dori preparati 

---

90 
8 
Farmatsevtik 
ekvivalentlik 
Dori moddasini (vositasini) yoki dori 
preparatini miqdorini mosligi me‘yoriy 
xujjatlar 
yoki 
aniqlanuvchi 
vosita 
samarasiga solishtirganda aynan birxil
bo‗lishidir. 
9 
Bioekvivalentlik 
Turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan 
yoki bir zavodda turli seriyalarda 
tayyorlangan, shuningdek, bir bemorga 
bir xil doza va dori shaklida berilganda 
o‗shanday biologik (dorivor) samarasini 
yuzaga chiqaruvchi dori preparatlari 
ekvivalentligidir 
10 
Biologik samaradorlik 
Organizmga kiritilgan dori vositasini 
ta‘sir qilish nuqtasiga etib borishini 
ta‘minlovchi xolat 
11 
Absolyut 
biosamaradorlik 
Kiritilgandan so‗ng dori shaklidan 
retseptorga 
biologik 
samara 
ko‗rsatishga etarli miqdorda ajralib 
chiquvchidori moddasini foiz miqdorda 
ko‗rsatilishi
12 
Nisbiy 
biosamaradorlik 
Jigar birlamchi ishlovi ta‘sirisiz yoki bu 
samarani 
beruvchi 
korrelyasiyadan 
so‗ng vena ichiga yoki tomir orasiga 
kiritilgan 
dori 
shaklidagi 
dori 
moddasining miqdori 
13 
Farmakokinetika 
Ma‘lum miqdorda kiritilgan dori 
vositasining samaradorligi vaqtidagi 
o‗zgarishlar tasviri 
14 
Farmakodinamika
Organizmga 
kiritilayotgan 
dori 
vositasini va uning metabolitlarini 
miqdorini 
so‗rilish, 
tarqalish, 
biotransformatsiya va eliminatsiyadagi 
vaqtida o‗zgarishini tasviri 
15 
In vivo tajribalari 
Dori 
preparatini 
biosamaradorligini 
o‗rganish 
maqsadida 
instrumentlar 
ishtirokida o‗tkaziladi 
16 
In vitro tajribalari 
Dori 
preparatini 
biosamaradorligini 
o‗rganish maqsadida jonivorlarda yoki 
ko‗ngilli odamlarda o‗tkaziladi.