Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

 
YUza kattaligi. 
Suspenziyalarda yuza kattaligi dispers zarrachalarga kattaligiga bog‗liq 
bo‗ladi.Absorbsiya nuqtai nazaridan qaralsa, suspenziyalar eritmalar va tabletkalar orasida 
turadi., chunki dorivor modda suspenziyalarda to‗liq erimagan holatda bo‗ladi, ammo ajralib 
chiqish muhiti (parchalanishi) va namlanish holatlari mavjud emas. 

Suspendirlangan dorivor moddalar zarrachalarining yuzadagi kattaligi ularning erishida va 
absorbsiyasida hal qiluvchi omil hisoblanadi. Zarrachalarni maydalash yo‗li bilan ularning 
eruvchanligi sezilarlii darajada yaxshilanmaydi, eritish tezligi esa sezilarli ortadi. Eritishning 
tezlashishi uning diffuziya qonunlari asosida amalga oshsa ham absobsiyasini tezlatishga olib 
keladi. 
Zarrchalarning o‗lchamlari kattaligining kamaytirilish u na faqat texnologik nuqtai 
nazardan, balki, BS nuqtai nazardan ham o‗ziga xos chegaraga ega bo‗ladi. Masalan, 
zarrachalarining kattaligi 12 va 6 nm bo‗lgan trimeoprimsulfametoksazolni qabul qilinganda 
ularning farqi kuzatilmagan, shu bilan birga 5 va 3 nm u umuman mavjud bo‗lmagan. Bunga 
sabab dori moddasining juda kuchsiz namlanish qobiliyatiga egaligidir. 
YUqori BS ta‘minlash uchun zarracha kattaligi emas, balki zarrachalar o‗lchami va 
dispers muhitning sirt tarangligi yuzasining o‗zaro ta‘siriga bog‗liq faol yuza hal etuvchi 
hisoblanadi. Bu holat tarkibida ko‗p miqdorda shilliq moddalar saqlagan dori absorbsiyasi nima 
uchun tabletkalarga nisbatan sekinroq amalga oshishini tushuntiradi.
 
Laboratoriya mashg‗uloti 
1.
Oltingugurt suspenziyasini maydalik darajasi ikki xil 0,1 mkm va 100 mkm kattalikda 
tayyorlang 
2.
Tayyor 
suspenziyalarni 
zarrachalarining 
cho‗kish 
tezligini 
aniqlang 
va 
biosamaradorligini baholang 
3.
Olingan natijalarni daftaga kiriting va xulosa yozing