Toshkent Farmatsevtika Instituti 2 bosqich Farmatsiya fakulteti Profissional ta’lim yo’nalishi 201 (A) gruh talabasi Bahromov javohir Mavzu

C2H5OH CH2= CH2QH2O Etil spirti H2SO4,t^o Etilen

2C2H5OH		C2H5O-C2H5QH2O
	H2SO4,t^o

Metanning xlorlanishi esa ketma-ket reakciyaga misol bo`ladi. Bu reaksiya natijasida metanning turli xlorli hosilalarning aralashmasi hosil bo`ladi.
Organik birikmalar juda ko`p (hozirgacha 10 mln.dan ortiq) va turli-tumandir. Bunga sabab, birinchidan, uglerod atomlarining bir-biri bilan o`zaro birikib uzun uglerodli ochiq va halqali zanjir hosil qilish xususiyati bo`lsa, ikkinchidan, organik birikmalarda izomeriya hodisasining keng tarqalganligidir.
Organik kimyoda organik modda molekulasida atomlarning fazoviy joylanishini ifodalovchi struktura formulalaridan keng foydalaniladi. Struktura formulalarida kovalent bog`lanish chiziqchalar orqali belgilanadi. Shu bilan birga empirik va elektron formulalar ham ishlatiladi. Quyida etan, etilen va acetilenning ana shunday formulalari keltirilgan.
Organik birikmalarning yuqorida keltirilgan o`ziga xos xususiyatlari uglerod atomining tuzilishi bilan tushuntiriladi. Uglerod atomining to`rtta valent elektroni bo`lib, uglerod atomlari boshqa atomlar bilan, shuningdek, bir-biri bilan umumiy elektron juftlar hosil qiladi. Bunda har qaysi uglerod atomining tashqi pog`onasida 8 ta elektron (oktet) hosil bo`ladi.
Organik birikmalarda uglerod atomining oksidlanish darajasi u hosil qiladigan bog`lanish soniga mos kelmaydi, ya`ni shu elementning valentligiga teng emas. Ma`lumki, organik birikmalarda uglerodning oksidlanish darajasi –4 dan 0 va Q4 gacha bo`lishi mumkin. Masalan, metan CH<sub>4</sub> da –4, metanol CH<sub>3</sub>OH da –2; metanal ( 9.4. ) да –0; chumoli kislota HCOOH da Q2; CО<sub>2</sub> da esa Q4 ga teng. Shu sababli, organik kimyoda oksidlanish darajasi tushunchasi o`rniga valentlik tushunchasi qo`llaniladi. Uglerod atomining qo`zg`algan holatdagi valentligi doimo 4 ga teng, ya`ni u to`rtta kovalent bog`lanishga ega.