Toshkent farmasevtika instituti toksikologik kimyo kafedrasi

Giyohvand moddalar tahlili fanida qo‘llaniladigan usullar
Giyohvand moddalar tekshiruv bir necha bosqichdan iborat: namuna olish va ularni tahlilga tayyorlash, olingan namunalarni yot moddalardan tozalash hamda sifat va miqdoriy tahlilni amalga oshirish.

1. 
   Kimyoviy usullar(rangli hosil qiluvchi, cho‘ktiruvchi reaksiyalar)
   
2. 
   Mikrokristalloskopik tekshiruv
   
3. 
   Xromatografik usullar(YUQX, GSX, GelX, YUSSX, GX-MS, YUSSX-MS)
   
4. 
   Fotometrik usullar(FEK, UB-va IQ-SF)
   
5. 
   Fluoressensiya usuli
   
6. 
   Biologik usullar
   
7. 
   Imunotahlil usullari
   
8. 
   Elektrokimyoviy usullar va boshq.
   

Giyohvand moddalar tahlili fani o‘z oldiga quyidagi vazifalarni bajarishni maqsad qilib qo‘yadi:

• 
  Namunalardandan giyohvand va psixotrop moddalarni ajratib olish usullarini ishlab chiqish va mavjud usullarni takomillashtirish
  
• 
  Giyohvand moddalar tahlil uchun ajratib olingan namunalarni yot moddalardan tozalash usullarini ishlab chiqish.
  
• 
  giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni fizik va kimyoviy xossalarini o‘rganish.
  
• 
  giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, prekursorlar sifat va miqdorini aniqlashning mavjud tahlil usullarini takomillashtirish hamda yangi sezgir, xususiy kimyoviy va fizik kimyoviy sharoitlarni ishlab chiqish.
  
• 
  Giyohvand moddalar va psixotrop moddalarni organizmda metobolizmi va ularning tahlil usullarini o‘rganish.
  

Giyohvand moddalar tahlili fani farmatsevtik fanlar qatoriga kirib, u farmatsevtika institutlar hamda tibbiyot institutlarining farmatsevtika fakultetlarida o‘rganiladi.
Giyohvand moddalar tahlili boshqa fanlar bilan uzviy bog‘liq. Giyohvand moddalar tahlili giyohvanlik vositalari va psixotrop moddalarni odam va hayvon a’zolariga ta’sirini o‘rganadigan farmakologiya, narkologiya va toksikologiya fani bilan bog‘liq.
Giyohvanlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni sifat va miqdorini aniqlashda analitik, organik, farmatsevtik kimyo va boshqa kimyo fanlari usullari qo‘llaniladi.
Giyohvand moddalarni organizmdagi metabolitlarini o‘rganishda toksikologik kimyo, biologik, analitik va farmatsevtik kimyo fanlariga tayanadi.
Giyohvand moddalarni o‘simlik maxsulotlari va uning qismlari bo‘lgani uchun kimyogar farmakognoziya fanidan chuqur bilimga ega bo‘lishi kerak.
Giyohvand moddalar to‘g‘risidagi xalqaro va O‘zbekiston Respublikasi miqyosidagi xujjatlar
Respublikamiz ushbu muammoning xalqaro miqyosda hal etilishi jarayonida faol ishtirok etmoqda. Mamlakatimiz BMTning

•