Тошкент давлвт иқтисодиёт университети “корпоратив бошқарув ” кафедраси “ИҚтисодиёт назарияси” фанидан

Ўзбекистонда бозор муносабатларига ўтишнинг ўзига хос йўли.

Ҳамдўстлик мамлакатларида (Ўзбекистон ҳам) ўта марказлашган ва ягона бир марказдан бошқарувчи иқтисодиётидан – бозор иқтисодига ўтиш зарурлиги қуйидаги босқичларни тақозо этади:

1. 
   Бозор иқтисодиётига ўтишнинг хуқуқИй асосларини яратиш, яъни юридик қонунлар тизимини яратиш.
   
2. 
   Бозор инфраструктурасини шакллантириш – яъни бозор иқтисодиётига хос алоқаларни ўрнатишга кўмак берувчи бозорга хизмат кўрсатувчи сохаларини, ташкилот, корхона, муассасаларни яратиш.
   
3. 
   Мулкчилик ва хўжалик юритиш усулларини хусусийлаштириш.
   
4. 
   Нарх-навони либераллаштириш – нархларни эркин қўйиб юбориш, нарх устида давлат назоратини минимал даражага келтириш.
   

Бозор иқтисодига ўтишнинг умумийлиги – хусусий мулкчилик иқтисодий жараёнларни бошқариш ва уйғунлаштиришда талаб, таклиф қоидаларининг бир хил бўлиши ва бошқалар билан бир қаторда хар бир мамлакатнинг ўз йўли мавжуддир, бунга унинг миллий келиб чиқиши, жойлашган ўрни, ривожланганлик даражаси, ресурслари ва бошқа
омиллари сабаб бўлади.

Президент И.А.Каримовнинг 1993 йилда нашр қилинган «Ўзбекистон бозор муносабатлрига ўтишнинг ўзига хос йўли» китобида давлатимизнинг Янги иқтисодий муносабатларга ўтишнинг жахон тарихида мислсиз андоза ғоясини олға суради. Бу ғоя уч таркибий қисмдан иборат:

1. 
   Ижтимоий жихатдан йўналтирилган бозор иқтисодиёти миллий андозаси мохиятининг тавсифи.
   
2. 
   Қаътий марказлаштирилган, маъмурий буйруқбозлик тизимидан хўжалик юритишнинг бозор муносабатларига ўтишнинг энг мухм тамойиллари.
   
3. 
   Иқтисодий ислохотларни амалга оширишнинг Аниқ йўналишдари.
   

Ўзбекистонда бозор маносабатларига ўтишнинг асосий тамойиллари қуйидагилардан иборат:

Биринчидан: Иқтисодиётнинг сиёсатдан устуворлиги, хам ички хам ташқи муносабатларнинг мафкурадан холи бўлиши.