Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

542

---

19.3-jadval

Jahondagi ayrim davlatlar tashqi qarzining YalMga 

nisbatan dinamikasi, foizda139

Davlatlar

2005

2006

2007

2008

2011

2013

2015

0 ‘zbekiston

29

22

17

13

18

11

11

Rossiya

34

31

36

37

28

25

25

Qozog‘iston

76

91

92

102

85

68

58

AQSH

80

85

89

90

100

110

98

Ukraina

45

51

60

64

77

96,5

96,5

Qirg‘iziston

81

110

'83

81

58

81

54,1

Yuqoridagi  m a’lumotlardan  ko‘rinib  turibdiki,  keyingi yillar mo- 

baynida  xususan,  AQSH  va  ayrim  Mustaqil  davlatlar  hamdo‘stligi 

davlatlari  (Qirg‘izistondan  tashqari)  tashqi  qarzlarining  yalpi  ichki 

mahsulotlariga nisbatan  salmog‘i  ortib  borgan.  Xususan,  2015-yilda 

AQSH tashqi  qarzlarining yalpi  ichki mahsulotga nisbatan  salmog‘i 

qariyb  110%  ni  tashkil  qilgan.  Bu  ko‘rsatkich  Rossiyada  25%ni, 

Qozog‘istonda 58%ni, Ukrainada 98%ni tashkil etgan. Qirg‘izistonda 

esa  keyingi  yillar  mobaynida  pasayish  tendensiyasi  kuzatilib, 

2015-yilda 54,1% ni tashkil  qilgan.  Bu borada 0 ‘zbekiston Respub- 

likasida teskari  tendensiya kuzatilgan.  Ya’ni,  amalga  oshirilgan  oq­

ilona  iqtisodiy  siyosat natijasida tashqi  qarzlaming yalpi  ichki  mah- 

sulotdagi  salmog'i  2005-yiIdagi  29%  dan  2015-yilda  11%  ga  qadar 

qisqargan.

Hozirda ko‘plab mutaxassis va ekspertlar tomonidan jahon moli­

yaviy  inqirozining  global  tus  olishi  va  iqtisodiy  inqiroz jarayonlar­

ining kuchayishi iqtisodiy pasayishni,  investitsiyaviy faollik ko‘lami 

cheklanib  borishini,  talab  va  xalqaro  savdo  hajmining  kamayishi 

hamda  jahonning  ko‘plab  mamlakatlariga  ta’sir  ko‘rsatadigan  jid- 

diy  ijtimoiy  talafotlar  sodir  bo‘lishi  mumkinligi  e’tirof  etilmoqda. 

Xususan, jahon yalpi ichki mahsulotining pasayishi,  bevosita xorijiy 

investitsiyalar  ko‘lamining  yanada  pasayishining  kuzatilishi  hamda