Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

197 Karimov I. A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, 0 ‘zbekiston sharoitida

704

---

Xulosalar

1. Jahon xo‘jaligi milliy xo‘jalikdan iqtisodiy aloqalaming xalqaro 

miqyosga chiqishi va yagona jahon bozorining mavjudligi bilan farq- 

lanadi.  Jahon  bozorining  amal  qilishiga  rivojlangan  mamlakatlam- 

ing  iqtisodiy  siyosati  ahamiyatli  ta’sir  ko‘rsatadi.  Jahon  bozorining 

o ‘ziga xos  xususiyati bo‘lib jahon narxlari  va xalqaro raqobat tizimi- 

ning  amal  qilishi  hisoblanadi.  Aynan  xalqaro  raqobatning mavjudli­

gi  turli  darajadagi  milliy  qiymatlami  yagona  baynalminal  qiymatga 

keltiradi.  Jahon  narxi jahon  bozoriga  ne’matlaming  asosiy  hajmini 

yetkazib beruvchi mamlakatlardagi shart-sharoitlar orqali aniqlanadi.

2.  Ishlab  chiqarish  yoki  iqtisodiy  hayotning  baynalminallashuvi

-  bu  iqtisodiy  aloqalaming jahon miqyosida kuchayishi  hamda  iqti­

sodiy munosabatlaming tobora kengroq jabhalarini qamrab olishi ja ­

rayoni hisoblanadi.

3.  Iqtisodiy  hayotning  baynalminallashuvi  bilan  bir  qatorda  glo­

ballashuv  jarayoni  ham  muhim  o ‘rin  tutadi.  Globallashuv  jahon 

xo‘jaligining  butun  makonini  qamrab  oluvchi  iqtisodiy  munosabat- 

lar  yagona  tarmog‘ining  tashkil  topishi  va  rivojlanishini  anglatadi. 

Globallashuv  jarayonining  mulkchilik  munosabatlarining  global- 

lashuvi; kooperatsiya va mehnat taqsimotining nisbatan yuqori dara- 

jasiga o‘tish; xo‘jalikni tashkil etishning butunlay yangi shakllarining 

paydo  bo‘lishi va rivojlanishi;  xalqaro  iqtisodiy tashkilotlarning tar­

tibga  soluvchi  roli rivojlanishi  kabi yo‘nalishlarini  ajratib  ko‘rsatish 

mumkin.  Shuningdek,  jahon  xo‘jaligi  globalashuvi  jarayonlarining 

turli  mamlakatlardagi  iqtisodiy  rivojlanishining  bir  tekisda  bormas- 

ligi;  boy  va  qashshoq  mamlakatlar  o ‘rtasidagi  farqning  kuchayishi; 

ekologik halokat tahdidlarining kuchayib borishi; turli mamlakatlarda 

aholi  soni  o‘zgarishining  farqlanishi  kabi  ziddiyatli  tomonlari  ham 

mavjud.

4.  Xalqaro  mehnat  taqsimoti  (XMT)  alohida  mamlakatlarning 

tovar  va  xizmatlaming  m a’lum  turlarini  ishlab  chiqarishga  ixtisos- 

lashuvini ifodalaydi. Alohida mamlakatlarning bunday ixtisoslashuvi 

mahsulotlari ustun darajada eksportga yo‘naltirilgan xalqaro ixtisos- 

lashgan tarmoqlaming shakllanishiga olib keladi.