Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

16.5-rasm. Jamg‘arma va investitsiya o ‘rtasidagi muvozanatning 

keynscha modeli

Rasmdan  ko‘rinadiki,  grafik  ko‘rsatkichlarining joylashuvi  ham 

klassik modeldan farq qiladi. Tik o‘qda jamg‘arma (S) va investitsiya 

(I) darajasi, yotiq o‘qda esa milliy daromad darajasi (NI) joylashgan.

459

---

Iqtisodiyotdagi jamg‘arma darajasi  milliy  daromad hajmiga bog‘liq 

holda o‘zgaradi. Milliy daromad hajmi amalda investitsiya darajasiga 

ham ta ’ sir ко ‘rsatsada, mazkur modelda uni milliy daromadga hog ‘ liq 

bo'lmagan,  ya’ni  avtonom  holda  beriladi.  Grafikda  investitsiya  va 

jamg‘arma egri chiziqlari E nuqtada kesishadi.  Agar iqtisodiyotdagi 

to‘la bandlik holatiga milliy daromadning F darajasida erishiladi, deb 

tasawur qilsak,  u holda bu  darajada  investitsiya va jamg‘arma mu- 

vozanatini ( nuqta) ta’minlash uchun investitsiya  darajada bo‘lishiga 

erishish  lozim bo‘ladi.  Biroq,  Keyns  talqiniga ko‘ra,  investitsiya  ya 

jamg‘arma  darajasining  muvozanati  to‘la  bandlik  boUmagan  sha- 

rojtda tw n ta’minlanishi mumkin:  grafikdagi milliy daromadning N 

hajmida aynan shu holatga (E nuqta) erishiladi.

Investitsiya  ya jamg‘arma  dar^jalari  muvpzanatming  klassik  va 

keynscha  rnqdellari  o‘rtasidagi  farq  quyidagilar  orqali  namoyon 

bo‘ladi:  birinchidan,  klassik  modelda  bu  muvozanat  ro‘y  berishi 

uchun iqtisodiyotning doimiy ravishda to‘la bandlik holaticla bo‘lishi 

taqozo etiladi. Keynscha modelda esa, yuqorida ko‘rib chiqilgamdek, 

bu muvozanatgg. to‘la bandlik bp‘lmagan hplatda ham erishish mum­

kin; ikkinphidao, klassik modelda narx mexanizmi juda harakatchan 

bo‘l^di.