Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet729/1093
Sana18.01.2022
Hajmi18,63 Mb.
#388875
1   ...   725   726   727   728   729   730   731   732   ...   1093
Bog'liq
83. Iqtisodiyot nazariyasi. Xodiyev B.Y, Shodmonov SH.SH

512


rakat 

qiluvchi  iqtisodiyotning  turli tomonlari  va bo‘laklari  o‘rtasida 

miqdor va sifat jihatidan m a’lum moslik bo‘lishi borgan sari obyektiv 

zaruriyatga aylanib bormoqda.

Mutanosiblikning mazmuni juda keng bo‘lib, uning tabiiy, umum- 

falsafiy va umumsotsial tomonlari mavjuddir. Masalan, biron bir nar- 

saning yoki voqelikning turli tomonlari  о ‘rtasidagi  moslik  falsafada 

garmoniya,  jismlaming  eni,  bo‘yi  va  balandligi  o‘rtasidagi  moslik 

matematikada simmetriya deb yuritiladi.  Bu yerda biz iqtisodiy mu­

tanosiblik haqida, ya’ni mutanosiblikning iqtisodiy mazmuni haqida 

fikr yuritamiz.

Iqtisodiyotni mutanosibli yuritishning asosiy negizi turli xil tovar 

va xizmatlarga boig an  ehtiyojni,  ya’ni talabni  o ‘rganishdan boshla- 

nadi. Aholining qaysi turdagi tovar va xizmatlarga qanday sifatda va 

qancha miqdorda talabi borligi, bu turli talablaming o‘zaro nisbati aniq- 

lansa, ushbu talablami qondirish uchun zarur b o ig an  ishlab chiqarish 

tarkibi, xajmi va ulami yaratish uchun qancha miqdorda ishchi kuchi 

va boshqa iqtisodiy resurslar kerakligi va bu resurslar о‘rtasidagi nis- 

batlar aniqlanadi. Shunday qilib, iqtisodiy mutanosiblik bir tomondan 

turli  talab  miqdorlari  va  sifatlari  aniqlanib,  ular  o ‘rtasidagi  m a’lum 

nisbatlar bolishini, bu nisbatlar orqali ular o ‘rtasida o‘zaro aloqador- 

lik mavjudligini,  ikkinchi  tomondan esa  shu  tovarlar va xizmatlami 

ishlab  chiqaruvchi  sohalar,  tarmoqlar  o ‘rtasida,  shuningdek  ulami 

yaratishda  ishtirok  etuvchi  turli  omillar  o‘rtasida  ham  ma’lum  nis­

batlar b o iib ,  ular bir biri bilan aloqada va o ‘zaro  ta’sirda bolishini 

ifodalaydi.  Masalaning  eng  muhim  tomoni  mana  shu  talab  turlari 

o‘rtasidagi  nisbatlar  bilan  ishlab  chiqarilgan  tovarlar  va  xizmatlar­

ning turlari va ulami yaratishda qatnashuvchi iqtisodiy resurslarning 

turlari  o ‘rtasidagi  nisbatlar  ma’lum  darajada bir-biriga  bogliqlikda 

va  muvofiqlikda,  ya’ni  moslikda b o lish i  zarurdir.  Bu jarayon juda 

murakkab  va  o ‘zgaruvchan jarayondir.  Shunga  ko‘ra,  iqtisodiy  mu­

tanosiblikning alohida, mustaqil, doimo o‘zgarishda va rivojlanishda 

boladigan  ilmiy  kategoriya  sifatidagi  mazmuni  va  xususiyatlarini 

bilish muhimdir.

Bugungi  kunda  ayrim  iqtisodiy  adabiyotlarda  mutanosiblikning 

turli  ko‘rinishlariga  e’tibor  berilib,  ular  umumiqtisodiy,  tarmoqlar-



513


aro,  tarmoq  ichidagi,  hududiy  mutanosibliklar kabi  guruhlarga  ajra­

tiladi. Ushbu mutanosibliklaming turlari, ulaming qisqacha mazmuni 

va aniq namoyon b o iish  shakllarini quyidagi jadval orqali ifodalash 

mumkin (18.1 -j adval).




Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   725   726   727   728   729   730   731   732   ...   1093




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish