Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

720

---

26.1-jadval

Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo davlatlar to‘g ‘risida

ma’lumotlar, 2015-yil202 

_______

Davlat nomi

Hududi

Aholisi soni

YalM

ming kv.

 

km

jahondagi

salmog‘i,

%

ming

kishi

jahondagi

salmog'i,

%

mlrd.

doll

jahondagi

salmog‘i,

%

0 ‘zbekiston

447,4

0,09

31807

0,43

65,7

0,09

Q o z o g ‘iston

2724,9

0,53

18360,4

0,25

173,0

0,24

X ito y

9599

1,88

1382923

18,61

10983,0

15,01

Q irg'iziston

198,5

0,04

6008,6

0,08

6,6

0,01

R o ssiy a

17125,2

3,36

146838,9

1,98

1326,0

1,81

Tojikiston

143,1

0,03

8593,6

0,12

7,8

0,01

P okiston

880,3

0,17

196686,6

2,65

932,0

1,27

H idniston

3287,3

0,64

1305702

17,57

7998,0

10,93

ShHT

bo‘yicha jami

34405,7

6,75

3096920,1

41,67 21492,1

29,37

Jahon

bo‘yicha jami

510072

100,00

74326633

100,00

73171

100,00

26.1 -jadvaldan ko‘rinib turibdiki, ShHTning tarkibida 0 ‘zbekiston 

m a’lum bir salmoqqa ega. Shu bilan birga ShHTning jahon miqyosida- 

gi iqtisodiy salohiyati va salmog‘i ancha yuqoridir.  0 ‘zbekistonning 

jahon hamjamiyatiga qo‘shilish talablaridan kelib chiqib, tashqi iqti­

sodiy  faoliyat bilan shug'ullanishi zarur b o ig an  barcha muassasalar 

(tashqi  iqtisodiy aloqa vazirligi, tashqi iqtisodiy faoliyat Milliy ban- 

ki,  bojxonalar xizmati va boshqalar)  amalda yangidan tashkil  etildi.

202 

Manba:  http://ru.wikipedia.org/wiki,  www.krugosvet.ru/articles,  www.

 

regnum.ru/dossier

721

---

Vazirlar  Mahkamasidan  tortib,  boshqaruvning  mahalliy  darajasi  va 

korxonalargacha  bo‘lgan  xo‘jalik  subyektlarida  tegishli  tashqi  iqti­

sodiy bo‘limlar tuzildi. Dunyoning bir qancha mamlakatlarida savdo 

uylari ochildi va savdo-sanoat palatalari barpo etildi.

Respublikamiz  MDH  mamlakatlari  bilan  tashqi  savdoni  amalga 

oshirishni  keng  yo‘lga  qo‘ygan  bo‘lib  unda  asosiy  katta  ulushlami 

Rossiy  va  Qozog‘iston  egallaydi  Tashqi  savdo  bilan  birga  iqtisodiy 

hamkorlikning  boshqa  shakllari  ham  sezilarli  darajada  rivojlandi. 

Jumladan,  2014-2015-yillarda  yengil  sanoat  sohasiga  kiritilgan  in- 

vestitsiyalar hajmi ancha oshdi (26.2-jadval).

26.2-jadval

MDH mamlakatlarining respublika tashqi savdosidagi

 

ulushi203

Davlatlar

Eks

lort

Im port

2014

2015

2014

2015

Ozarbayjon

21,8

11,4

9,2

9,2

Armaniston

1,5

1,5

4,4

3,2

Belorus

36,1

26,7

40,5

30,3

Qozog‘iston

79,5

46,0

41,3

30,6

Qirg‘iziston

1,9

1,6

5,7

3,9

Moldova

2,3

2,0

5,3

4,0

Rossiya

501,5

346,1

292,0

184,8

Tojikiston

1,0

0,9

4,3

3,4

Ukraine

54

38,1

54,4

37,5

Yengil  sanoat  sohasida  tashkil  etilgan  qo‘shma  korxonalar  geo- 

grafiyasiga nazar tashlaydigan  bo‘lsak,  bugungi  kunda  sohani rivoj- 

lantirish  borasida  eng  katta  xorij  sarmoyasiga  ega  bo‘lgan  (xorijiy 

investitsiya mablag‘larini kiritgan) davlatlardan biri Koreya Respub- 

likasi  hisoblanadi.  Mazkur  davlatning ulushi  38  foizni  tashkil  etadi.

203 Manba: http://ru.wikipedia.org/wiki

722

---

Keyingi  o‘rinlarda esa Turkiya,  Xitoy,  Germaniya,  Buyuk Britaniya 

va boshqa davlatlar turadi.

Xalqaro  iqtisodiy  integratsiya  jahon  xo‘jaligi  rivojining  tarixiy  ji­

hatdan  uzoq  davr  davom  etgan  natijasi  hisoblansada,  Prezidentimiz

I.Karimov  ta’kidlab  o‘tganlaridek,  hozirgi  kunda  ham  mamlakatlar­

ning  jahon  iqtisodiyotiga  integratsiyalashuv  jarayonida  hal  etilmagan 

ko‘pdan-ko‘p  muammolar mavjudki,  bizning Respublikamiz uchun bu 

tashqi iqtisodiy va valyuta siyosatini yanada erkinlashtirishdan iborat204.

Dastlabki  davrlarda  respublikamizda  tashqi  savdo  ikki  yo‘nalish 

bo‘yicha: MDH mamlakatlari bilan hukumatlararo bitimlar va xorijiy 

mamlakatlar  bilan  erkin  muomaladagi  valyutada  hisob-kitob  qilish 

asosida amalga oshirildi.

Jahon miqyosida savdo-sotiq ishlarining o ‘sish sur’ati  sezilarli  da­

rajada sustlashgani, eksport qilinadigan eng muhim tovarlarga nisbatan 

tashqi talabning kamayishi va narxlaming pasayishiga qaramasdan, 

biz