Toshkent davlat yuridik universiteti

Bolgariyada
  1992  yilda  “yer  to‘g‘risida”gi 
Qonun  qabul  qilinib,  unga  ko‘ra,  yer  bozorining  yerkin  shakllanishi 
ko‘zda  tutildi.    Qonun  chet  elda  istiqomat  qiladigan  Bolgariya 
fuqarolariga  yerga  nisbatan  mulk  huquqi  va  undan  o‘z  xohishiga  ko‘ra 
foydalanish 
huquqini 
kafolatladi. 
Maqsadli 
foydalanilmayotgan 
yerlardan  undiriladigan  soliq  bekor  qilindi.  Qonunga  muvofiq,    qishloq 
xo‘jaligi  yerlarining  50%  sobiq  mulkdorlariga  qaytarilishi  ko‘zda 
tutildi
62
.   
Ruminiyada  yer
  munosabatlarini  isloh  qilish  Bolgariyadagi 
islohotlarga  hamohang  tarzda  ro‘y  byerdi.  1991  yilgi  “yer  fondi 
to‘g‘risida”gi  Qonun  har  bir  qishloq  oilasiga  10  gektargacha  (har  bir 
kishiga  0,5  gektardan  kam  bo‘lmagan  miqdorda),  biroq  barchasini 
qo‘shib hisoblaganda bir oilaga 100 gektardan oshmagan miqdorda yer 
uchastkasini tekin olish huquqini belgilab byerdi. Tomorqa uchastkalari 
 
62
  Папцов  А.  Особенности  налогообложения  в  сельском  хозяйстве  развитых  стран  //  Экономика  сельского 
хозяйства России. 2006. № 1. С.ЗО. 

---

230 
 
o‘z-o‘zidan  dehqonlarning  xususiy  mulkiga  aylandi.  Ruminiyaning  yer 
uchastkalarini  xususiy  mulkchiligiga  olgan  barcha  fuqarolari  yer 
solig‘idan 8 yilga ozod etildi.   
Barcha  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  Ruminiya  qonunchiligi 
muvofiq, qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlardan faqatgina maqsadli 
foydalanishlari lozim.   
Ruminiya agrar qonunchiligi yerdan foydalanishning yangi shakllari 
davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishini ko‘zda tutadi. Bunday qo‘llab-
quvvatlash  imtiyozli  kreditlash,  moddiy-texnik  ta’minlash,  soliqqa 
tortish bo‘yicha amalga oshiriladi.  
Polshada 
yerga nisbatan xususiy mulk huquqi va yer bozori Seym 
tomonidan  qabul  qilingan  qonunlarda  huquqiy  jihatdan  mustahkamlab 
qo‘yilgan.  Polshaning  agrar  siyosati  yirik  yerdan  foydalanuvchilarni, 
yuqori  tovar  ishlab  chiqaruvchi  dehqon  xo‘jaliklarini  qo‘llab-
quvvatlashga qaratilgan.  
1990 yilda Polshada “yer xo’jaliklari va qishloq xo‘jaligi mulklarini 
olib  qo‘yish  to‘g‘risida”gi  Qonunga  o‘zgartirish  kiritilib,  yer  barcha 
polshalik  fuqarolar  uchun,  muayyan  shartlarga  rioya  etgan  holda  chet 
elliklar  uchun  ham  yerkin  oldi-sotdi  (auksion  tizimi  orqali)  qilinadigan 
tovarga aylandi.