Toshkent davlat yuridik universiteti

JISMONIY SHAXSLAR UCHUN QUYIDAGI YeR UCHASTKALARI  
SOLIQ SOLISH OB’EKTIDIR 
dehqon xo’jaligi yuritish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik 
qilishga berilgan yer uchastkalari 
yakka tartibda uy-joy qurilishi uchun meros qilib qoldiriladigan, umrbod 
egalik qilishga berilgan yer uchastkalari 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda mulk qilib olingan yer uchastkalari 
meros bo’yicha, hadya qilinishi yoki olinishi natijasida uy-joy va 
imoratlar bilan birgalikda mulk huquqi, egalik qilish va foydalanish 
huquqi ham o’tgan yer uchastkalari 
xizmat yuzasidan berilgan chek yerlar 
jamoa bog’dorchiligi, uzumchiligi va polizchiligini yuritish uchun 
berilgan, shuningdek yakka tartibdagi garajlar egallagan yer uchastkalari 
tadbirkorlik faoliyati yuritish uchun foydalanishga yoki ijaraga berilgan 
yer uchastkalari 

---

132 
 
Shu o‘rinda ta’kidlash o‘rinliki, ko‘p  kvartirali uylar  egallagan yer 
uchastkalari soliq solish ob’ekti bo‘lmaydi.  
Yer  huquqiga  oid  adabiyotlarda  yer  solig‘ini  belgilash  mezoni 
bo‘lib  xizmat  qiluvchi  uch  jihati  ajratib  ko‘rsatiladi,  bular:  1)  yerning 
asosiy  foydalanishga  mo‘ljallangan  maqsadi,  ya’ni  yer  uchastkasining 
qaysi  yer  fondi  toifasiga  mansubligi;  2)  yer  sifati,  ya’ni  yer 
uchastkasining  muayyan  xo‘jalik  ehtiyojlari  uchun  yaroqliligi  darajasi; 
3) 
yer 
uchastkasining 
aniq 
joylashgan 
manzili 
(iqtisodiy 
samaradorlikning  yuqoriligi,  yo‘l  xarajatlarining  arzonligiga  ta’sir 
etadi)
24
.  
Umuman olganda, mamlakatimizda yer uchun haq to‘lashning joriy 
etilishidan ko‘zlangan asosiy maqsad – yerlardan oqilona foydalanishni 
rag‘batlantirish,  yerlarni  o‘zlashtirish,  muhofaza  qilish  hamda 
unumdorligini  oshirish,  turli  sifatli  yerlarda  xo‘jalik  yuritishning 
ijtimoiy-iqtisodiy  shartlarini  belgilash,  aholi  punktlarida  infratuzilma 
rivojlanishini 
ta’minlash, 
shuningdek, 
ko‘rsatilgan 
tadbirlarni 
moliyalashtirishni kafolatlashdir.  
Yer  uchun  haq  to‘lashning  navbatdagi  shakli 
ijara  haqi
  bo‘lib 
hisoblanadi.  
 
Ijara  haqi  ham  yer  solig‘i  kabi  yer  uchun  haq 
to‘lash shakli bo‘lib, ular bir-biridan quyidagi jihatlari 
bilan  farq  qiladi:  birinchidan,  ijara  haqi  miqdori  tomonlarning 
kelishuviga  asosan  belgilanadi,  yer  solig‘i  miqdori  esa,  davlat 
tomonidan o‘rnatiladi; ikkinchidan, ijara haqining miqdori yer solig‘iga 
nisbatan bir necha barobar ko‘p belgilanishi mumkin; uchinchidan, ijara 
haqi  turli  xil  shakllarda  (pul,  natura,  aralash)  to‘lanishi  mumkin,  yer 
solig‘i esa faqat pul ko‘rinishida to‘lanadi. 
Esda tuting! 
 
O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi,  Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi  Vazirlar  Kengashi,  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari 
tomonidan  ijaraga  berilgan  yer  uchastkalari  uchun  to‘lanadigan  ijara 
haqi yer solig‘iga tenglashtiriladi.  
Yer uchun haq to‘lashning navbatdagi shakli bu