Toshkent davlat yuridik universiteti

5.4. Aksiz solig’i (O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 
229-241-moddalari) 
 
O’zbekistonda  aksiz  solig’i  1992  yilda  qo’shilgan  qiymat  solig’i 
bilan birgalikda oborot solig’i va sotuvdan olinadigan soliqlar o’rniga joriy 
qilingan.  Uning  qo’shilgan  qiymat  solig’idan  farqli  tomoni  shundaki,  u 
ayrim  tovarlar  va  mahsulotlarni  chegaralab  olgan  va  u  bajarilgan  ish, 
ko’rsatilgan  xizmatlarga  nisbatan  qo’llanilmaydi.  Aksiz  solig’i  individual 
xarakterga  ega  bo’lib,  faqat  aksiz  to’lanadigan  tovarlarga  nisbatan 
qo’llaniladi.  
Aksiz  solig’i  qo’shilgan  qiymat  solig’iga  tortiladigan  bazada  va 
narxda  hisobga  olinadigan  yuklab  jo’natilgan  tovarlar  qiymatining  bir 
qismini  egri  soliq  sifatida  budjetga  undirish  shakli  hisoblanadi.  Aksiz 
solig’i  Davlat  budjeti  daromadlarini  shakllantirishda  salmoqli  o’rin 
egallaydi.  
Soliq to’lovchi
 – 
yuridik va jismoniy shaxs hisoblangan O’zbekiston 
Respublikasi  hududida  aksiz  solig’i  solinadigan  tovarlarni  (aksiz 
to’lanadigan 
tovarlarni) 
ishlab 
chiqaruvchilar; 
O’zbekiston 
Respublikasining  bojxona  hududiga  aksiz  to’lanadigan  tovarlarni  import 
qiluvchilar;  oddiy  shirkat  aksiz  to’lanadigan  tovar  ishlab  chiqargan 
taqdirda,  oddiy  shirkat  shartnomasining  oddiy  shirkat  ishlarini  yuritish 
zimmasiga yuklatilgan sherigi (ishtirokchisi).  
Aksiz  to’lanadigan  tovarlarning  ayrim  turlari  bo’yicha  aksiz 
to’lanadigan  tovarlar  ishlab  chiqaruvchi  bo’lmagan  shaxs  O’zbekiston 
Respublikasi  Prezidentining  qaroriga  binoan  aksiz  solig’ini  to’lovchi  etib 
belgilanishi mumkin.  
 
Masalan, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009  yil 22 dekabrdagi PQ - 1245-sonli 
“O’zбеkiston  Respublikasining  2010  yilgi  asosiy  makroiqtisodiy  ko’rsatkichlari  va  Davlat 
byudbejeti parametrlari to’g’risida”gi qaroriga (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 
2009  yil,  52-son,  560-modda)  muvofiq  ichki  bozorda  sotilayotgan  “Jeneral  Motors  O’zbekiston” 
YAJ  tomonidan  ishlab  chiqarilgan  yangi  avtomobillarni  “Jeneral  Motors  O’zbekiston”  YAJ  bilan 
tuzilgan  savdo-dilerlik  kelishuvlari  (matnda  –  “dilerlar”)  asosida  sotuvchi  yuridik  shaxslar  aksiz 
solig’i to’lovchilari etib belgilangandir.