Toshkent davlat yuridik universiteti

 
2.2. Soliq solish obyektlari va soliq solish bilan bog‘liq 
obyektlarning hisobini yuritish 
 
Soliq va boshqa majburiy to‘lovning har bir turi bo‘yicha soliq solish 
obyekti  hamda  soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlar  soliq  qonunchiligiga 
muvofiq blgilanadi. Soliq to‘lovchi tomonidan hisob hujjatlari yo‘qotilgan 
yoki  yo‘q  qilingan  taqdirda,  davlat  soliq  xizmati  organlari  budjetga  va 
davlat  maqsadli  jamg‘armalariga  to‘lanishi  kerak  bo‘lgan  soliqlar  va 
boshqa  majburiy  to‘lovlar  summasini  soliq  to‘lovchi  to‘g‘risida, 
shuningdek shunga o‘xshash boshqa soliq to‘lovchilar to‘g‘risida o‘zlarida 
mavjud  bo‘lgan  ma’lumotlar  asosida  O‘zbekiston  Respublikasi  Davlat 
soliq  qo‘mitasi  va  O‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  tomonidan 
belgilanadigan tartibda hisob-kitob qilish orqali aniqlashi mumkin.  

---

67 
 
Soliq kodeksida soliq solishning turli tartibi nazarda tutilgan faoliyat 
turlarini  amalga  oshirayotgan  soliq  to‘lovchilar  soliq  solish  obyektlari  va 
soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlarning  alohida-alohida  hisobini 
yuritishlari  shart.  Soliq  solish  obyektlari  va  soliq  solish  bilan  bog‘liq 
obyektlarning  alohida-alohida  hisobi  soliq  to‘lovchilar  tomonidan 
buxgalteriya hisobi ma’lumotlari asosida yuritiladi. Faoliyatning muayyan 
turiga  taalluqli  barcha  daromadlar  va  xarajatlar  tegishli  hisob  hujjatlari 
bilan  tasdiqlanishi  kerak.  Soliq  solish  obyektlari  va  soliq  solish  bilan 
bog‘liq  obyektlarning  alohida-alohida  hisobi  mutanosib  usul  yoki 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri  hisobga  olish  usuli  orqali  yuritilishi  mumkin.  Soliq 
solish  obyektlari  va  soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlarning  alohida-
alohida  hisobini  yuritish  usuli  yuridik  shaxsning  butun  kalendar  yilga 
mo‘ljallangan  hisob  siyosati  bilan  belgilanadi  hamda  yil  mobaynida 
o‘zgartirilishi  mumkin  emas.  Hisobga  olishning  mutanosib  usulida 
daromadlar,  xarajatlar  va  soliq  solishning  boshqa  obyektlari  yoki  soliq 
solish  bilan  bog‘liq  obyektlar  realizatsiya  qilishdan  olingan  sof 
tushumning  umumiy  summasidagi  faoliyatning  muayyan  turlari  bo‘yicha 
realizatsiya  qilishdan  olingan  sof  tushum  ulushiga  mutanosib  tarzda  shu 
muayyan  faoliyat  turiga  kiritiladi.  To‘g‘ridan-to‘g‘ri  hisobga  olish  usuli 
qo‘llanilganda daromadlar, xarajatlar va soliq solishning boshqa obyektlari 
yoki  soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlar  faoliyatning  qaysi  turi  amalga 
oshirilishi  bilan  bog‘liq  bo‘lsa,  shu  turga  kiritiladi.  Bunda  faoliyatning 
biron  turiga  kiritish  mumkin  bo‘lmagan  daromadlar,  xarajatlar  va  soliq 
solishning  boshqa  obyektlari  yoki  soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlar 
hisobga  olishning  mutanosib  usuli  orqali  faoliyatning  muayyan  turiga 
kiritiladi.