Toshkent davlat yuridik universiteti

Oddiy 
shirkat 
shartnomasi 
sherigida 
(ishtirokchisida) 
birgalikdagi  faoliyatga  soliq  solish  tartibi.  Mol-mulkni  birgalikdagi 
faoliyatga  hissa  sifatida  topshirish  sheriklar  (ishtirokchilar)  o’rtasida 
kelishilgan  qiymat  bo’yicha  yoki  buxgalteriya  hisobi  hujjatlarida  hisobga 
olinadigan  balans  qiymati  bo’yicha  amalga  oshiriladi  hamda  unga 
tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) realizatsiya qilish sifatida qaralmaydi.  
Qo’shilgan  qiymat  solig’i  bilan  olingan  va  birgalikdagi  faoliyatga 
hissa  sifatida  topshirilayotgan  mol-mulk  bo’yicha  qo’shilgan  qiymat 

---

221 
 
solig’i  birgalikda  ishlab  chiqarilgan  mahsulotni  realizatsiya  qilayotgan 
ishonchli shaxsda hisobga olish uchun qabul qilinadi. Bunda oddiy shirkat 
shartnomasi sherigi (ishtirokchisi) birgalikdagi faoliyatga topshirilayotgan 
mol-mulk  bo’yicha  qo’shilgan  qiymat  solig’i  summasini  hisobga  olish 
uchun  qabul  qilmaydi.  Agar  kiritilayotgan  mol-mulk  bo’yicha  ilgari 
qo’shilgan  qiymat  solig’ini  hisobga  olish  amalga  oshirilgan  bo’lsa,  mol-
mulk  birgalikdagi  faoliyatga  topshirilgan  davrda  ilgari  mazkur  mol-mulk 
olinganda  hisobga  olish  uchun  qabul  qilingan  qo’shilgan  qiymat  solig’i 
summasi kamayadi.  
Oddiy  shirkat  shartnomasining  sherigi  (ishtirokchisi)  o’zi  ishlab 
chiqargan  mahsulotni  birgalikdagi  faoliyatga  hissa  sifatida  topshirgan 
taqdirda, qo’shilgan qiymat solig’i hisoblanmaydi. Tayyor mahsulot ishlab 
chiqarish  vaqtida  ilgari  hisobga  olingan  qo’shilgan  qiymat  solig’i 
summasiga  Soliq  kodeksida  nazarda  tutilgan  tartibda  tuzatish  kiritilishi 
lozim.  Bunda  tuzatish  kiritilishi  lozim  bo’lgan  soliq  summasi 
topshirilayotgan mol-mulkning qiymatiga kiritilmaydi va birgalikda ishlab 
chiqarilgan  mahsulotni  realizatsiya  qilishni  amalga  oshiruvchi  ishonchli 
shaxs  tomonidan  hisobga  olinadi.  Tuzatish  kiritilgan  soliq  summasi 
mazkur 
mol-mulkni 
topshirish 
rasmiylashtiriladigan 
hujjatlarda 
ko’rsatiladi.  
Oddiy  shirkat  shartnomasining  birgalikdagi  faoliyatga  hissa  sifatida 
mol-mulk  topshirayotgan  sherigi  (ishtirokchisi)  qo’shilgan  qiymat  solig’i 
to’lovchi  bo’lishi  yoki  bo’lmasligidan  qat’i  nazar,  ushbu  moddaning 
ikkinchi  va  uchinchi  qismlarida  nazarda  tutilgan  tartibda  ishonchli  shaxs 
tomonidan  hisobga  olinishi  uchun  topshirilayotgan  mol-mulk  bo’yicha 
qo’shilgan  qiymat  solig’i  summasini  ko’rsatgan  holda  hisobvaraq-
fakturani  rasmiylashtiradi.  Birgalikdagi  faoliyatga  topshirilgan  mol-mulk 
bo’yicha  rasmiylashtirilgan  hisobvaraq-faktura  birgalikda  ishlab 
chiqarilgan  mahsulot  bo’yicha  budjetga  to’lanishi  lozim  bo’lgan 
qo’shilgan  qiymat  solig’ini  hisob-kitob  qilishda  soliqning  ushbu 
summasini  ishonchli  shaxs  tomonidan  hisobga  olish uchun qabul qilishga 
asos  bo’ladi.  Hisobvaraq-fakturada  “jo’natiladigan  tovarlar  hujjatlari  yoki 
shartnomalar raqami va sanasi” degan katakchada “birgalikdagi faoliyatga 
hissa” degan belgi qo’yiladi.  
Birgalikdagi  faoliyatda  ishtirok  etishdan  olingan  daromadlarga  soliq 
solish  oddiy  shirkat  shartnomasi  sherigiga  (ishtirokchisiga)  soliq 
solishning  amaldagi  tartibiga  muvofiq  oddiy  shirkat  shartnomasining  har 
bir  sherigida  (ishtirokchisida)  boshqa  daromadlar  tarkibida  amalga 
oshiriladi. Bunda, qat’iy belgilangan soliq to’lovchilar (yuridik shaxslar va 

---

222 
 
yakka tartibdagi tadbirkorlar), shuningdek yagona yer solig’ini to’lovchilar 
bo’lgan  oddiy  shirkat  shartnomasi  sheriklarining  (ishtirokchilarning) 
birgalikdagi  faoliyatdan  olingan  daromadlariga  dividendlarga  soliq 
solishda belgilangan stavkalar bo’yicha soliq solinadi.