Тошкент давлат юридик университети

Hayvonot dunyosidan foydalanish huquqining bekor bo‘lish 
asoslari 
 
Hayvonot dunyosidan foydalanish huquqini bekor qilishning o‘ziga 
xos xususiyatlari mavjud.
Hayvonot 
dunyosidan 
foydalanish 
masalasi 
O‘zbekiston 
Respublikasining qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga 
oshiriladi.
Albatta, hayvonot dunyosi obyektlaridan maxsus foydalanish hollari 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilagan tartibda 
beriladigan ruxsatnomalar asosida haq to‘lash evaziga amalga oshirilishi 
ham mumkin.
Hayvonot dunyosini va uning yashash muhitini muhofaza qilish 
hamda undan foydalanishga oid asosiy talablarni buzish yoki uni 
bajarmaslik, unga e’tibor bermaslik hayvonot dunyosidan foydalanish 
huquqini bekor qilishga asos bo‘ladi. 
Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanishga oid 
asosiy talablar quyidagilardan iborat: 

yovvoyi hayvonlarning tur bo‘yicha xilma-xilligini va ular 
tabiiy galalarining hamda zotga oid turlarining bir butunligini tabiiy 
erkinlik holatida saqlab qolish; 

---

250 

yovvoyi hayvonlarning yashash muhiti, urchish joylari va 
ko‘chib o‘tish yo‘llarini saqlab qolish; 

yovvoyi hayvonlardan oqilona foydalanish, ularni tiklash va 
takror ko‘paytirish; 

yovvoyi hayvonlarning sonini tartibga solish. 
O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza 
qilish davlat qo‘mitasining ma’lumotiga ko‘ra, atrof-muhitni muhofaza 
qilish sohasidagi talablarni bajarish bo‘yicha davlat nazoratini o‘tkazish 
davomida atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiyresurslardan oqilona 
foydalanish sohasidagi mavjud qonunchilikni buzganligi uchun jami 4800 
nafar mansabdor va jismoniy shaxslarga tabiiy muhitga yetkazilgan zarari 
uchun 597,2 mln. so‘m miqdorida ma’muriy jarima va da’volar kiritilgan.
Brokonerlardan 144 ta qurol va 258 ta to‘r materiallari olib 
qo‘yilgan. Tergov organlariga 24 ta shaxs bo‘yicha 24 ta material 
topshirilgan. Tabiatni muhofaza qilish qonunchiligini buzganlik uchun 
68 nafar yuridik va 338 nafar jismoniy shaxslarga nisbatan 32, 4 mln. so‘m 
ma’muriy jarimalar solingan va 26,1 mln. so‘mi yoki 80,5 foizi undirib 
olingan.
Demak, barcha hayvonot dunyosidan foydalanuvchi yuridik va 
jismoniy shaxslar yuqoridagi talablarga rioya qilishi shart. Bundan tashqari 
hayvonot dunyosidan foydalanuvchi subyektlar mazkur Qonunda 
ko‘rsatilgan bir qator talablarni bajarmasa, ya’ni hayvonot dunyosining 
holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan faoliyat ko‘rsatsa, xo‘jalik faoliyati va 
boshqa faoliyatni amalga oshirish paytida yovvoyi hayvonlar kasallikka 
chalinishining va nobud bo‘lishining oldini olish qoidalarini buzsa va 
talablarni amalga oshirmasa, hududni xo‘jalik maqsadlarida o‘zlashtirish 
paytida hayvonlarning yashash muhitini va ularning urchish sharoitlarini 
saqlash tadbirlarini bajarmasa, yovvoyi hayvonlarning ko‘chib o‘tish 
yo‘llarini, yashash va urchish joylarini saqlab qolish talab va qoidalarini 
bajarmasa, kamyob va yo‘qolib ketish xavfi ostida turgan hayvon turlarini 
muhofaza qilish qoidalariga amal qilmasa yoki buzsa ham hayvonot 
dunyosidan foydalanish huquqlari bekor qilinishi mumkin.