Toshkent davlat yuridik universiteti

TOSHKENT DAVLAT YURIDIK UNIVERSITETI
IXTISOSLASHTIRILGAN FILIALI


1-kurs talabalari uchun
Modul nomi: Huquqiy axborot texnologiyalari
Ish turi: Oraliq nazorat
O‘tkazilgan sana: ____._____. 2022-y.


Sizning javobingiz quyidagi baholash mezonlari asosida baholanadi (oraliq nazorati bir martadan ortiq o‘tkazilganda, umumiy ball tegishli songa bo‘linadi):

№	Baholash mezonlari	Kazus
1.	Bayon etilayotgan fikrning originalligi, mustaqil fikrlashning mavjudligi, matndagi jumlalarning bir-biriga mantiqan bog‘langanligi va mavzuni aniq, tizimli ochib berish darajasi.	0	1	2	3	4	5
2.	Manbalardan unumli foydalanish, iqtiboslarni asosli qo‘llash, zamonaviy ilmiy va yuridik adabiyotlarga havola berish malakasi va manbalar ro‘yxatini shaklantira olish ko‘nikmasi.	0	1	2	3	4	5
3.	Topshiriq(savol) mohiyatini tushunganligi va javobni savolga mos holda to‘g‘ri yoritib berganligi. Tahlilning sifati.	0	1	2	3	4	5
4.	Orfografik, punktuatsion, uslubiy xatolarning yo‘qligi.	0	1	2	3	4	5
		Jami ball

Mustaqil ish bo‘yicha qo‘shimcha taqriz:

Umumiy ball

Tekshiruvchi imzosi:___________






_______________________ __________
^{Talabaning F.I.O. Kurs}
Modul nomi: Huquqiy axborot texnologiyalari
^{_________________
Talabaning imzosi}
Qabul qiluvchining F.I.O. va imzosi _______________________
Kazus №1
Zamonaviy huquq firmasi zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanmasdan turib ish qila olmaydi. Yosh yurist asosiy dasturlar bilan kompyuter bilan ishlash ko‘nikmalariga yega bo‘lishi kerak: Microsoft office, internetga kirish, bulutli texnologiyalar bilan ishlash va boshqalar.
Quyidagi holat kelib chiqadi: o‘z faoliyatini yo‘lga qo‘yish va yo‘lga qo‘yish uchun qanday dasturlar ishlashi kerak?
Vaziyatni baholash, mavjud vaziyatga baho berish, qanday dasturiy ta’minot va xizmatlardan foydalanishi va qanday maqsadlarda foydalanishi kerakligini sanab o‘ting?

Ushbu kazusimizga yechim topishdan oldin biz Microsoft office haqida ko‘nikmalarimizni mustahkamlab olishimiz zarur. Microsoft office dasturlari zamonaviy huquq firmasi failiyatida judayam katta ahamiyat kasb etadi. Shunday ekan yosh yurist Microsoft office dasturlari haqida yaxshi ko‘nikma hosil qilishi va uno tubdan o‘rganishi talab etiladi. Chunki o‘zining kasbiy faoliyatining oxirigacha ushbu dasturlarga tayanadi. Endi “Microsoft office dasturlarining qaysilari ko‘proq kerak bo‘ladi?” - degan savolga javob bersak. Zamonaviy huquq firmasiga Microsoft officening Microsoft word, Microsoft excel, Microsoft Power Point, Microsoft Access dasturlari juda ham kerakli hisoblanandi. Endi ushbu dasturlarning har biri haqida ma’lumot berib o‘tsak. Microsoft word - “Word” (So’z) - hozirgi zamon matnli processorlaridan biridir. Word dasturi bilan ishlaganda unga har xil diagrammalar, tasvirlar, grafiklar, “Paintbush” yoki boshka biror grafikli muharrirda chizilgan rasmlar, hamda jadvalning biror bo‘lagini qo‘yish mumkin. Word ning samarali va qulay tomoni shuki, u “Write” matn muharriri bajara olmaydigan, matnni ikki va undan ortiq kolonkalarga ajratish, matnni ramka ichiga yozish va bu ramka chizigining soyali va soyasiz kurinishini hosil qilish, bir nechta ishchi oynalar tuzish va hokazo ishlarni bajara oladi. Yosh yurist eng ko‘p foydalanadigan dastur ushbu dastur hisoblanadi. Shunday ekan yosh yurist ushbu dastur haqida eng yaxshi ko‘nikmalarni olishi zarur. Word – bu matnli va grafikli axborotlar ustida yuzlab amallarni bajaruvchi, matn muharrirlarining ichida mukammal dasturlardan biri bo‘lib hisoblanadi. ¹Word yordamida juda tez va yuqori sifatda istalgan hujjatni oddiygina yozuvdan to murakkab nashrdagi asl maketgacha tayyorlash mumkin.

Yosh yurist bilishi zarur bo‘lgan keyingi Microsoft office dasturi excel hisoblanadi. Endi excel haqida ma’lumot berib o‘tsak. Zamonaviy kompyuterlarning dasturiy ta’minotining tarkibiy qismiga kiruvchi MICROSOFT OFFICE paketidagi asosiy vositalardan biri jadval prosessori deb ataluvchi EXCEL dasturidir. EXCEL WINDOWS operasion qobig‘i boshqaruvida elektron jadvallarni tayyorlash va ularga ishlov berishga mo‘ljallangan.
Elektron jadvallar asosan iqtisodiy masalalarni yechishga mo‘ljallangan bo‘lsa-da, uning tarkibiga kiruvchi vositalar boshqa soxaga tegishli masalalarni yechishga ham, masalan, formulalar bo‘yicha hisoblash ishlarini olib borish, grafik va diagrammalar ko‘rishga ham katta yordam beradi. Shuning uchun EXCEL dasturini o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi va har bir foydalanuvchidan EXCEL bilan ishlay olish ko‘nikmasiga ega bo‘lish talab etiladi. Inson o‘z ish faoliyati davomida ko‘pincha biror kerakli ma’lumot olish uchun bir xil, zerikarli, ba’zida esa, murakkab bo‘lgan ishlarini bajarishga majbur bo‘ladi. MICROSOFT EXCEL dasturi mana shu ishlarni osonlashtirish va qiziqarli qilish maqsadida ishlab chiqilgandir. Ushbu dastur har bir sohada juda ham kerakli hisoblanadi. Chunki har bir sohada hisob- kitob qilishda jadvallardan foydalaniladi.²
Endi Microsoft officening taqdimot uchun mo‘ljallangan Microsoft Power Point dasturi haqida qisqacha to‘xtalib o‘tsak. Microsoft PowerPoint 1987-yilda Macintosh kompyuteri uchun Forethought, Inc tomonidan ishlab chiqilgan slayd-shou taqdimot dasturi. Microsoft uch oydan so‘ng dasturiy ta’minotni xarid qildi va 1990-yilda Windows foydalanuvchilari uchun taklif qildi. O‘sha vaqtdan boshlab, Microsoft yangilangan versiyalar, har bir xususiyatni taklif qiladi va undan oldingi texnologiyalardan yaxshiroq texnologiyani o‘z ichiga oladi. Microsoft PowerPoint-ning eng dolzarb versiyasi Office 365-da mavjud.³ Eng asosiy (va eng arzon) Microsoft suitlari orasida Microsoft PowerPoint, Microsoft Word va Microsoft Excel mavjud. Qo‘shimcha Suite mavjud va Microsoft Outlook va Business for Skype kabi boshqa Office dasturlari mavjud. Taqdimot dasturlari – yig‘ilishlarda yoki sinfi sharoitlarda ko‘rgan slaydlar turini yaratish va namoyish qilishning eng oson yo‘li. LibreOffice, Apache OpenOffice va SlideDog kabi turli xil bepul variantlar mavjud. Biroq, taqdimotda boshqalar bilan hamkorlik qilish zarur bo‘lsa, boshqa Microsoft dasturlari (Microsoft Word kabi) bilan integratsiya qiling yoki agar siz sayyoradagi har qanday odam tomonidan ko‘rish mumkin bo‘lish uchun taqdimotingizga muhtoj bo‘lsangiz, Microsoft PowerPoint. Agar boshqa Microsoft dasturlari bilan integratsiyalashuv muhim bo‘lmasa, Google G Suiteda boshqalar bilan mukammal hamkorlik qilishga imkon beruvchi taqdimot dasturi mavjud. Microsoft PowerPoint ketadigan bo‘lsa, u sizga taqdimotlarni yaratish uchun zarur bo‘lgan barcha xususiyatlar bilan birga keladi. Siz bu yerda ko‘rsatilgandek bo‘sh bir taqdimot bilan boshlashingiz mumkin yoki oldindan tayyorlangan turli prezentatsiyalar (shablon deb ataladi) ni tanlashingiz mumkin. Andoza - turli uslublar va dizaynlar bilan yaratilgan fayl. Ushbu parametr, bir marta bosish bilan taqdimotni boshlashning eng qulay usulini beradi. Ushbu dasturdan yosh yurist turli xil huquqbuzarliklar haqida taqdimot qilishi va yana shunga o‘xshash ishlarni amalga oshirishi mumkin.
Endi Microsoft office dasturlaridan yana biri Microsoft Access dasturi haqida ma’lumot berib o‘tamiz. Microsoft Access uch asosiy komponentdan iborat: jadvallar, so‘rovlar va shakllar.Kuzatilishi kerak bo‘lgan katta miqdordagi ma’lumotlarning yoki qog‘ozli hujjatlarni, matnli hujjatlarni yoki elektron jadvallarni ishlatadigan tizim tomonidan tanqidiy ma’lumotlarni kuzatib borish uchun to‘ldiriladigan har qanday kompaniya ma’lumotlarni boshqarish tizimiga o'tishdan foyda ko‘radi. Microsoft Access 2010 kabi ma’lumotlar bazasi tizimi nafaqat kompaniyaning ehtiyojlari bo‘lishi mumkin. Ma’lumotlar bazasi nima? Eng asosiy darajada ma’lumot bazasi – ma’lumotlar to‘plamining tashkiliy to‘plami. Microsoft Access kabi ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (DBMS) bu ma’lumotlarni moslashuvchan tarzda tashkil qilish uchun zarur bo‘lgan dasturiy vositalar bilan ta’minlaydi. Ma’lumotlar bazasida ma’lumotlar qo‘shish, o‘zgartirish va yo‘q qilish, ma’lumotlar bazasida saqlangan ma’lumotlar haqida savollar berish va tanlangan tarkiblarni umumlashtiradigan hisobotlarni tayyorlash uchun imkoniyatlar mavjud. Microsoft Access 2010 komponentlari. Microsoft Access 2010 foydalanuvchilariga oddiy va moslashuvchan ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (DBMS) yechimlarini taklif etadi. Microsoft mahsulotlarining muntazam foydalanuvchilari tanish Windows ko‘rinishi va hissiyotini va boshqa Microsoft Office oilaviy mahsulotlari bilan qattiq integratsiyani qadrlashadi. Microsoft office foydalanuvchilarining ko‘pchiligi duch keladigan Access dasturining asosiy komponentlaridan uchtasi jadvallar, so‘rovlar va shakllardir. Agar siz faqat Access bilan boshlayotgan bo‘lsangiz va Access ma’lumotlar bazasiga ega bo‘lmasangiz, iltimos, Access 2010 Ma’lumotlar bazasini noldan yaratish haqida o‘qing. Jadvallar har qanday ma’lumotlar bazasining asosiy qurilish bloklari. Elektron jadvallar bilan tanish bo‘lsangiz, ma’lumotlar bazasi jadvallari o‘xshash. Odatiy ma’lumotlar bazasi xodim nomi, tug‘ilgan sanasi va nomi kabi xususiyatlardan iborat bo‘lishi mumkin. Quyidagicha tuzilgan bo‘lishi mumkin:

• 
  Xodim identifikatori
  
• 
  Familiya
  
• 
  Ism
  
• 
  Sarlavha
  
• 
  Salom
  
• 
  Tug‘ilgan sana
  

Jadvalning qurilishini tekshirib chiqing va jadvalning har bir ustuni ma’lum bir xodimga xos xususiyatga yoki ma’lumotlar bazasi atributiga mos keladiganini topasiz. Har bir satr ma’lum bir xodimga mos keladi va uning ma’lumotlarini o‘z ichiga oladi. Buning hammasi shu. Agar yordam berilsa, har bir stolni elektron jadval shaklidagi ma’lumot sifatida ko‘rib chiqing.⁴
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak yuqorida keltirib o‘tgan har bir dasturimiz nafaqat zamonaviy huquq sohasida balki har bir soha uchun juda kerakli dasturlar hisoblanadi. Yosh yurist hozirgi raqobatbardosh zamonda ushbu dasturlarni yaxshi o‘zlashtirmasa uning huquq sohasidagi bilimlari qanchalik kuchli bo‘lmasin e’tibordan chetda qoladi, o‘z mijozlarini yo‘qotishda davom etadi.


Foydalanilgan veb-saytlar ro‘yxati:
www.vikipedia.uz
www.hozir.org
www.hacker.uz

1^ www.vikipedia.uz

2^ www.vikipedia.uz

3^ www.hozir.org

4^ www.vikipedia.uz