Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ: 
1. Масъулияти чекланган жамият ва акциядорлик жамиятининг 
давлат рўйхатидан ўтказишдаги фарқларини тушунтириб беринг. 
2. Юридик шахс ва юридик шахс ташкил этмаган ҳолда 
тадбиркорлик фаолияти билан шуғуллланадиган тадбиркорлик 
субъектларини давлат рўйҳатидан ўтказиш тартибини амалдаги қонун 
ҳужжатларига биноан тушунтириб беринг.
3. Андижон вилоятида жойлашган “Танхо” МЧЖ Бухоро 
вилоятида ўзининг шўъба корхонасини ташкил этиш мақсадида
Бухоро 
вилоят Ромитан туман ҳокимлиги ҳузуридаги “Ягона дарча” марказига 
мурожаат қилди. 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
118 
Бироқ рўйхатдан ўтказувчи орган ушбу юридик шахсни шўъба 
корхона сифатида давлат рўйхатдан ўтказиб бўлмаслигини важ 
қилиб, давлат рўйхатидан ўтказишни рад этди. Ромитан туман 
ҳокимлиги ҳузуридаги “Ягона дарча” маркази ўзининг ёзма жавобида 
Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида “шўъба корхонаси” 
белгиланмаганлигини, балки юридик шахснинг ташкилий-ҳуқуқий 
шакли сифатида “шўъба хўжалик жамияти” назарда тутилганлигини 
таъкидлаб шу орқали жавобни асослантиришга ҳаракат қилди. 
Марказнинг мазкур жавобидан норози бўлиб, “Танхо” МЧЖ 
давлат рўйхатига олишни рад этганлик устидан Бухоро вилоят 
хўжалик судига шикоят қилиб, ўз аризасида Ўзбекистон 
Республикаси Фуқаролик кодексининг 44-моддасида белгиланган 
юридик шахсни ташкил этиш мақсадга мувофиқ эмас деган важ 
билан уни рўйхатдан ўтказишни рад этишга йўл қўйилмаслиги 
тўғрисидаги нормани асос сифатида келтирди. 
Ушбу ҳолат юзасидан ўзингизни фикрларингизни қонун 
ҳужжатлари асосида асослантиринг? 
4. Хива шаҳрида қандолат маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи корхона 
ўз фаолиятини қўшма корхона сифатида бошлаш учун Янги Зелландия 
инвесторлар билан ҳамкорликда устав фондини шакллантириб таъсис 
шартномаси имзоланди. 
Ушбу қўшма корхонани давлат рўйхатидан ўтказиш учун Хоразм 
вилояти адлия бошқармасига ариза топширилди ва қуйидаги 
ҳужжатлар илова этилди: 
давлат тилидаги таъсис ҳужжатларининг (устав фонди ва таъсис 
шартномаси) икки асл нусхаси; 
500 АҚШ доллари миқдорида давлат божининг тўланганлиги 
ҳақидаги банк тўлов ҳужжати; 
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг фирма 
номларининг марказлаштирилган маълумотлар базасида қулай фирма 
номи захирага олинганлигини тасдиқлайдиган ягона логин ва пароль; 
икки нусхада муҳр ва штамп эскизлари; 
таъсисчиларнинг, жумладан Латвиялик шахсларнинг паспортлари 
нусхалари. 
Бироқ, Хоразм вилояти адлия бошқармаси давлат рўйхатидан ўтиш 
учун тақдим этилган ҳужжатларда камчиликлар борлиги, ҳамда ушбу 
қўшма корхона Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигидан 
рўйхатдан ўтиши кераклигини кўрсатиб рад жавобини берди. 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
119 
Ушбу ҳолат юзасидан қўшма корхона сизнинг юридик хизмат 
фирмангизнинг веб саҳифаси 
www.abl.uz
га юридик ёрдам сўраб 
мурожаат қилди. 
Юридик фирма ходими сифатида сиз қўшма корхонага ушбу 
масала бўйича қандай норматив ҳуқуқий хужжатларга таянишини ва 
масалани қандай тартибда ҳал этишни маслаҳат берасиз?
 

---

IV БОБ. Тадбиркорлик субъектларининг банкротлиги
120