Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

“Кичик тадбиркорлик 
субъектларини миллий валютада кредитлаш тартиби тўғрисида 
Низом”
нинг 22-бандига асосан кредит ҳисобига сотиб олинган мулк 
ушбу кредит бўйича ўз қийматининг 80 фоизи миқдорида гаров 
нарсаси бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Ушбу банднинг иккинчи қисмида тадбиркорлик субъектлари 
учун яна бир қулайлик яратилган бўлиб, банклар қарз олувчилар 
томонидан кредит қайтарилишининг таъминоти сифатида тақдим 
қилинган мол-мулкни унинг хусусиятидан келиб чиққан ҳолда 
кредитнинг қайтарилган қисмига нисбатан гаровдан чиқариш 
ҳуқуқига эга бўлиши белгиланган.
Шуни таъкидлаш лозимки, тижорат банклари ўз мижозларига 
банк кафолати ва кафиллик беришни кредитлаш операцияси 
сифатида таснифлайди. Мисол учун, қурилиш бўйича тендерда 
қатнашиш учун банклар ўз мижозларига кафиллик, кафолат 
беришади.
Тижорат банклари томонидан кафолат бериш тартиби 
“Тижорат банклари томонидан банк кафолатларини бериш 
тартиби тўғрисидаги Низом”
да белгиланган. 
Кафолат бериш масаласи Бош банкнинг кредит қўмитаси 
томонидан кўриб чиқилади ҳамда мазкур кафолат банк бошқаруви 

---

VIII БОБ. Тадбиркорлик субъектларини молиялаш ва кредитлаш 
асослари
240 
раисининг имзоси билан расмийлаштирилади. Бош банк томонидан 
банк филиалларига кафолат бериш ҳуқуқининг тақдим этилиши 
тақиқланади. 
Қабул қилинган қарор натижалари тўғрисидаги хабарнома уч 
банк кунидан кечиктирмай принципалга юборилади. Кафолат 
беришни рад этиш тўғрисида қарор қабул қилинган тақдирда, 
хабарномада рад этиш сабаблари аниқ кўрсатилиши лозим. 
Кафолат бериш тўғрисида қарор қабул қилингач, кафил ва 
принципал ўртасида қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда 
кафиллик шартномаси тузилади. 
Шартнома Бош банк кредит қўмитасининг баённомасига асосан 
расмийлаштирилади ва у имзоланган кундан бошлаб кучга киради. 
Кафолат 
бўйича 
кафилнинг 
бенефициар 
олдидаги 
мажбуриятлари Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 
309-моддасида назарда тутилган тартибда бекор бўлади:
1) кафолат берилган сумма бенефициарга тўланиши; 
2) кафолатда белгиланган муддатнинг тамом бўлиши; 
3) бенефициар кафолат бўйича ўз ҳуқуқларидан воз кечиши ва 
уни кафилга қайтариб бериши оқибатида; 
4) бенефициар кафилни унинг мажбуриятларидан озод қилиши 
ҳақида ёзма ариза бериш йўли билан кафолат бўйича ўз ҳуқуқларидан 
воз кечиши оқибатида. 
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми ва Олий хўжалик 
суди Пленуми 2006 йил 22 декабрдаги