Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

“тадбиркор”
, 
“тадбиркорлик”
тушунчалари қандай 
мазмунга эга ва нимани англатади? 

---

I БОБ. Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи алоҳида ҳуқуқ соҳаси 
20 
Бу тушунчаларни биринчи бўлиб XVII аср охири ва XVIII аср 
бошларида инглиз иқтисодчиси Ричард Кантилон қўллаган. Унинг 
фикрича, 
тадбиркор
– таваккалчилик шароитида фаолият кўрсатувчи 
кишидир. Шу боисдан у ер ва меҳнат омилини иқтисодий 
фаровонликни белгилаб берувчи бойлик манбаи деб билган. 
Кейинчалик, XVIII асрнинг охири ва ХIХ асрнинг бошида машҳур 
француз иқтисодчиси Ж.Б.Сей (1767-1832) “Сиёсий иқтисод 
рисоласи” китобида (1803) тадбиркорлик фаолиятини ишлаб 
чиқаришнинг уч мумтоз омиллари – ер, капитал, меҳнатнинг 
яхлитлиги деб таърифлаган эди. 
Тадбиркорлик
(инглизча – enterprise, enterprising, русча - 
предпринимательство) – фойда олиш мақсадида фуқаролар ва юридик 
шахсларнинг ўз ташаббуси асосида мустақил фаолиятидир. 
Соҳибқирон Амир Темур тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-
қувватлаб ва тадбиркорларни улуғлаб, уларнинг нафақат ўзи балки 
жамият учун ҳам катта нафи тегишини, инсон доимо фаол 
бўлишини таъкидлаб, ўз тузукларида 
“Ишбилармон, мардлик ва 
шижоат соҳиби, азми қатъий, тадбиркор ва ҳушёр бир киши, 
минг-минглаб, тадбирсиз, лоқайд кишилардан яхшидир”
, деб 
кўрсатади.
(Темур тузуклари. //Форсчадан А.Соғуний ва Ҳ.Кароматов тарж.; Б.Аҳмедов таҳрири 
остида. – Т.: Нашриёт-матбаа бирлашмаси, 1991. 15 бет.)
 
Тадбиркорлик ва бизнес тушунчалари ўзаро боғлиқ тушунчалар 
бўлиб, бир бирини тўлдиради
. 
“Бизнес”
- сўзи инглизча сўз бўлиб, у тадбиркорлик фаолияти 
ёки бошқача сўз билан айтганда кишиларни фойда олишга қаратилган 
тадбиркорлик фаолиятидир. 
Тадбиркорлик соҳасида бизнес фойда берадиган иқтисодий 
фаолият бўлиб, ушбу фаолият билан шуғулланувчи шахслар 
бизнесмен сифатида мамлакат иқтисодиётини мустаҳкамлашга, ялпи 
ички маҳсулотнинг кўпайишига, аҳоли фаравонлигининг ошишига 
хизмат қилади.