Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

икки 
ой
дан ортиқ бўлмаган муддатда кўриб чиқилади. Алоҳида 
ҳоллардагина ишни кўриш 
икки ой
дан ошмаган муддатга 
узайтирилиши мумкин. 
Судья қарздорни банкрот деб топиш тўғрисидаги аризани ўз иш 
юритувига қабул қилаётган вақтда кузатувни жорий этиш ва муваққат 
бошқарувчини тайинлаш тўғрисида ажрим чиқариши мумкин.
Кузатув 
Кузатув институтининг жорий этилишидан кўзланган мақсад 
кредиторлар манфаатларини ҳимоя қилиш, қарздор мол-мулкини 
талон-тарож қилинишини олдини олиш ва қонунда белгиланган 
ваколатларни амалга оширишдан иборат.
Кузатув жорий этилган 
пайтдан 
бошлаб 
мулкий 
ундирувлар 
бўйича 
ижро 
ҳужжатларини 
ижро 
этиш 
қонунда белгиланган тартибда 
тўxтатиб турилади; қарздор 
юридик шаxснинг муассислари 
(иштирокчилари) 
унинг 
таркибидан чиқиб кетиши муносабати билан қарздорнинг мол-
мулкидан улушни (пайни) ажратиш ҳақидаги талабларини қондириш 
ва эмиссия қимматли қоғозлари бўйича дивидендлар ва бошқа 
тўловлар тўлаш таьқиқланади; муқобил бир xилдаги талабни ҳисобга 
олиш йўли билан қарздорнинг пул мажбуриятларини тугатишга, 
башарти бунда кредиторларнинг талабларини қондириш навбати 
бузилса, йўл қўйилмайди. 
Кузатув жорий этилганда қарздор бошқарув органларининг 
қонунда белгиланган айрим ваколатлари чекланади.
Масалан,
 қарздорнинг бошқарув органлари кўчмас мол-мулкни ижарага, гаровга бериш 
билан ёки шу мол-мулкни бошқа усулда тасарруф этиш ва қарздорнинг баланс қиймати 
қарздор активлари баланс қийматининг ўн фоиздан кўпроғини ташкил этадиган мол-
мулкини тасарруф этиш билан боғлиқ битимларни; заёмлар (кредитлар) олиш ва бериш, 
кафолат xатлари ва кафолатлар бериш, талаб қилиш ҳуқуқларидан ўзга шаxс фойдасига воз 
кечиш, қарзни бошқа шаxсга ўтказиш, шунингдек қарздорнинг мол-мулкини ишончли 
бошқариш шартномасини тузиш билан боғлиқ битимларни фақат муваққат 
бошқарувчининг ёзма розилигига биноан тузишлари мумкин. Шунингдек, улар қарздорни 
қайта ташкил этиш ва тугатиш; юридик шаxсни тузиш ёки бошқа юридик шаxснинг 
иштироки; ваколатxоналар очиш ва филиаллар ташкил этиш; дивидендлар тўлаш ёки 
Кузатув
 
банкротлик тўғрисидаги 
иш қўзғатилганда xўжалик суди 
қарздорни банкрот деб топиш 
тўғрисидаги аризани иш юритишига 
қабул қилинган санадан эътиборан 
жорий этилади ва бу ҳақда суд 
ажримида кўрсатилади
. 

---

IV БОБ. Тадбиркорлик субъектларининг банкротлиги
134 
қарздорнинг даромадини (фойдасини) унинг муассислари (иштирокчилари) ўртасида 
тақсимлаш; қарздор томонидан облигациялар ва бошқа эмиссия қоғозларини (акциялардан 
ташқари) жойлаштириш; илгари чиқарилган акцияларни акциядорлардан сотиш олиш 
тўғрисидаги қарорларни қабул қилишга ҳақли эмас.
 
Кузатув жорий этилиши муносабати билан xўжалик судининг 
ажрими билан муваққат бошқарувчи тайинланади. Унинг ҳуқуқ ва 
мажбуриятлари қонунда аниқ белгилаб қўйилган. Жумладан, 
муваққат бошқарувчи қарздорнинг мол-мулки бут сақланишини 
таъминлаш чораларини кўриши; унинг молиявий аҳволини таҳлил 
қилиши; кредиторларни аниқлаши; кредиторларнинг талаблари 
реестрини юритиши; қарздорга нисбатан кузатув жорий этилгани 
ҳақида кредиторларни xабардор қилиши; кредиторларни биринчи 
йиғилишини чақириши ва ўтказиши шарт. 
Хўжалик суди томонидан қарздор банкрот деб топилганда ва 
тугатишга доир иш юритиш бошланган ёки суд санацияси ёxуд ташқи 
бошқарув жорий этилган ёки келишув битими тасдиқланган пайтдан 
эътиборан кузатув тугатилади.