Toshkent davlat yuridik universiteti soliq huquqi

4.3.Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning elementlari.
Soliq yoki boshqa majburiy to‘lov soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida soliq to‘lovchilar, shuningdek ushbu soliq yoki boshqa majburiy to‘lovni hisoblab chiqarish va to‘lash uchun zarur elementlar belgilab qo‘yilgan taqdirdagina belgilangan deb hisoblanadi.

Soliqqa tortish tizimining asosiy bo‘g‘ini hisoblangan soliq va boshqa majburiy to‘lovlarning elementlari soliq solishda ifodalanadigan tushunchalar bo‘lib, ular soliq to‘lovchilar va Davlat budjeti o‘rtasidagi iqtisodiy-huquqiy munosabatlarda namoyon bo‘ladi.

Soliq yoki boshqa majburiy to‘lov soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida soliq to‘lovchilar, shuningdek ushbu soliq yoki boshqa majburiy to‘lovni hisoblab chiqarish va to‘lash uchun zarur elementlar belgilab qo‘yilgan taqdirdagina belgilangan deb hisoblanadi.

Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning elementlari quyidagilardir:

• 
  soliq solish obyekti;
  
• 
  soliq solinadigan baza;
  
• 
  soliq stavkasi;
  
• 
  soliqni hisoblab chiqarish tartibi;
  
• 
  soliq davri;
  
• 
  soliq hisobotini taqdim etish tartibi;
  
• 
  soliqni to‘lash tartibi.
  

Soliq to‘lovchi – zimmasiga soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash majburiyati yuklatilgan jismoniy shaxslar, yuridik shaxslar va ularning alohida bo‘linmalaridir. Soliq to‘lovchilar o‘z navbatida rezident va norezidentlarga bo‘linadi. O‘zbekiston Respublikasining rezidenti deb quyidagilar e’tirof etiladi: O‘zbekiston Respublikasida davlat ro‘yxatidan o‘tgan yuridik shaxs; O‘zbekiston Respublikasida doimiy yashab turgan yoki joriy soliq davrida yakunlanayotgan har qanday ketma-ketlikdagi o‘n ikki oylik davr ichida jami bir yuz sakson uch kundan ortiq muddat O‘zbekiston Respublikasida turgan jismoniy shaxs. Masalan, mol-mulk solig‘ini to‘lovchilari yuridik va jismoniy shaxslardir (rezident va norezidentlar. Soliq kodeksida ularga soliq solish tartibi alohida-alohida belgilangan.