Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

Sud  jarimalari.  Fuqarolik  protsessi  ishtirokchilari  va  sudda 
ko‘rilayotgan fuqarolik ishlariga aloqasi bo‘lgan boshqa shaxslar ham sud 
tomonidan  jarimaga  tortilishlari  mumkin.  Sud  jarimalarini  solishdan 
ko‘zlangan asosiy maqsad sudda fuqarolik ishlarini o‘z vaqtida va to‘g‘ri 
ko‘rilishini ta’minlash, sud protsessida belgilangan tartibni saqlash hamda 
ishda  ishtirok  etuvchi  shaxslarning  o‘z  zimmalaridagi  protsessual 
burchlarni  bajarilishini  ta’minlashdan  iboratdir.  Sud  jarimalari  davlat 
hisobiga undiriladi va protsess ishtirokchilari hamda protsessga jalb etilgan 
boshqa shaxslar tomonidan tartib-intizomga rioya qilinishini ta’minlash va 
shu  orqali  fuqaro  va  tashkilotlarning  buzilgan  huquq  va  qonun  bilan 
qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilishni nazarda tutadi. 
Sud  jarimalari  faqat  FPKda  nazarda  tutilgan  hollardagina  undiriladi. 
Masalan,  sud  FPKning  60,  62,  86,  92,  110-moddalarida  ko‘rsatilgan 
hollarda  jarimalarini  solish  asoslari  va  uning  miqdori  ko‘rsatilgan. 
Xususan,  ishda  ishtirok  etmayotgan  tashkilotlar  va  fuqarolar  sud  talab 
qilgan  yozma  yoki  ashyoviy  dalillarni  taqdim  etish  imkoniga  ega 
emasliklarini  sudga  ma’lum  qilmagan  taqdirda,  shuningdek  yozma  yoki 
ashyoviy dalil taqdim etish uzrli sababsiz rad qilingan taqdirda, sud bunda 
aybdor  bo‘lgan  tashkilotlarning  mansabdor  shaxslariga  FPKning  146-
moddasida  belgilangan  tartibda  jarimaga  tortiladi.  Jarima  solish  tegishli 
mansabdor  shaxslarni  va  fuqarolarni  sud  talab  qilayotgan  yozma  dalilni 
taqdim  etish  majburiyatidan  ozod  qilmaydi.  Sud  jarimalari  ekspert  yoki 
mutaxassislarga nisbatan ham solinishi mumkin. Masalan, agar ekspert sud 
uzrsiz  deb  topgan  sabablarga  ko‘ra  sudning  chaqiruvi  bo‘yicha  kelmasa, 
mutaxassis sud uzrsiz deb topgan sabablarga ko‘ra sud chaqiruvi bo‘yicha 
kelmasa sud jarima soladi.   
 Tashkilotlarning  mansabdor  shaxslariga  sud  tomonidan  solingan 
jarimalar  ularning  shaxsiy  mablag‘laridan  undiriladi.  Jarima  solish 
to‘g‘risida  ajrim  chiqariladi  va  uning  nusxasi  darhol  jarima  solingan 
shaxsga jo‘natiladi. Sudning jarima solish
 
to‘g‘risidagi ajrimi ustidan o‘n 
kunlik  muddat  ichida  xususiy  shikoyat  berilishi  yoki  xususiy  protest 
keltirilishi mumkin. 
Suddan jarimadan ozod qilishni yoki uning miqdorini kamaytirishni sud 
ajrimining  ko‘chirma  nusxasini  olganidan  keyin  besh  kun  ichida  iltimos 
qilishi mumkin. Bu ariza jarima solingan shaxsni xabardor qilgan holda sud 
majlisida  ko‘rib  chiqiladi.  Biroq  uning  sudga  kelmasligi  arizani  ko‘rib 
chiqish uchun to‘sqinlik qilmaydi (FPKning 148-moddasi).
 

---

 
 
88 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI