Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

 
YODDA  TUTING!!  Da’voning  predmeti.  Da’vo  tuzilmasi 
murakkab  huquqiy  tuzilma  hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham 
qonunchilik unda bir qator elementlarni ajratish imkoniyatini beradi.  
 

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
5.2. Da’voning turlari  
Da’volar  o‘z  protsessual  xususiyatiga  qarab  undirish  va  tan  olish 
to‘g‘risidagi da’volarga bo‘linadi.  
Undirish  to‘g‘risidagi  da’voda  sudga  murojaat  qilgan  da’vogar, 
birinchidan,  nizoli  huquqni,  uning  foydasiga  hal  qilib  berishni  so‘rasa, 
ikkinchidan,  huquqni  tiklashni  yoki  yo‘l  qo‘yilgan  qonun  buzilishini 
bartaraf  qilish  uchun  javobgarni  ma’lum  harakatlarni  qilishga  majbur 
etishni  so‘raydi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  undirish  haqidagi  da’vo, 
da’vogar  o‘ziga  ma’lum  subyektiv  huquqni  tan  olinishini,  javobgarni  bu 
tan olingan huquqqa muvofiq ma’lum harakatlarni amalga oshirishni – pul 
mablag‘lari,  mulkni  berish,  yer  maydoni,  yashash  joyini  ozod  etish 
harakatlarini amalga oshirishni talab qilishi bilan tavsiflanadi.  
Undirish  haqidagi  da’vo  yuridik  tavsifiga  ko‘ra  kengroqdir.  Chunki 
da’vogar  suddan  ma’lum  huquqni  tan  olishni  va  uni  majburiy  amalga 
oshirish  bo‘yicha  muayyan  harakatlarni  amalga  oshirishni  talab  qiladi, 
masalan,  pul  mablag‘larini  undirish,  ziyonni  qoplash,  mulkni  olish  va 
hokazo.  Aksariyat  hollarda  tan  olish  va  undirib  berish  haqidagi  da’vo 
talablari  bitta  da’vo  arizasida  bo‘lishi  ham  mum-kin,  masalan,  turar 
joyning  oldi-sotdi  bitimini  tan  olish  haqida  va  turarjoydan  chiqarish 
haqidagi da’vo. Undirish to‘g‘risidagi da’volar ba’zida ijro qilish da’volari 
deb  ham  yuritiladi,  ya’ni  bunda  javobgar  da’vogar  foydasiga  belgilangan 
harakatlarni  bajarishga  majbur  bo‘ladi.  Bunday  da’voli  ishlar  yuzasidan 
ijro varaqasi beriladi, ya’ni ijro tartibida ish yuritish qo‘zg‘atiladi.