Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

Savol: Sudning harrkatlari  to‘g‘rimi? 
 
 
 

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
13-BOB. OILAVIY-HUQUQIY MUNOSABATLARDAN KELIB 
CHIQADIGAN  ISHLARNI SUDDA KO‘RISHNING 
PROTSESSUAL XUSUSIYATLARI (NIKOHDAN AJRATISH, 
ALIMENT UNDIRISH, OTALIKNI BELGILASH) 
 
13.1. 
Nikohdan ajratish bilan bog‘liq ishlarni sudda ko‘rishning 
protsessual xususiyatlari  
Nikohning  tugatilishi  bilan  bog‘liq  ishlar  deganda  nikohdan  ajratish 
(OK
13
ning  40-moddasi);  nikohni  bekor  qilish  (OKning  43-moddasi); 
nikohni haqiqiy emas deb topish (OKning 50-moddasi); er-xotinning mol-
mulkini  bo‘lish  (OKning  27-moddasi);  nikoh  shartnomasini  o‘zgartirish, 
bekor  qilish  yoki  haqiqiy  emas  deb  topish  (OKning  32-33-moddalari) 
hamda  nikoh  munosabatlariga  oid  mulkiy  va  nomulkiy  xarakterdagi 
boshqa nizolar nazarda tutiladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Oila kodeksining 7-bob (37-56-moddalar)i 
nikohning tugatilish asoslari, turlari va tartibiga bag‘ishlangan. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasining  63-moddasida  “Nikoh 
tomonlarning  ixtiyoriy  roziligi  va  teng  huquqliligiga  asoslanadi”,  deb 
yozib  qo‘yilgan
14
.  Shuningdek,  O‘zbekiston  Respublikasi  Oila 
kodeksining  15-moddasida  nikoh  yoshi  erkaklar  uchun  18  yosh,  ayollar 
uchun  17  yosh  qilib  belgilangan.  Uzrli  sabablar  bo‘lganida,  alohida 
hollarda  (homiladorlik,  bola  tug‘ilishi,  voyaga  yetmagan  shaxsning  to‘la 
muomalaga layoqatli deb e’lon qilinishi (emansipatsiya), nikohga kirishni 
xohlovchilarning iltimosiga ko‘ra nikoh davlat ro‘yxatidan o‘tkaziladigan 
joydagi  tuman,  shahar  hokimi  nikoh  yoshini  ko‘pi  bilan  bir  yilga 
kamaytirishi mumkin. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Oila  kodeksining  13-moddasida  nikoh 
tuzish  tartibi  ko‘rsatilgan  bo‘lib,
 
nikoh  fuqarolik  holati  dalolatnomalarini 
qayd  etish  organlarida  tuziladi.  Diniy  rasm-rusumlarga  binoan  tuzilgan 
nikoh huquqiy ahamiyatga ega emas.
15
 Nikoh tuzish nikohlanuvchilarning 
fuqarolik  holati  dalolatnomalarini  qayd  etish  organlariga  ariza 
berganlaridan  keyin  bir  oy  o‘tgach,  shaxsan  ularning  ishtirokida  amalga 
oshiriladi. Uzrli sabablar bo‘lganda fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd 
etish organi bir oy o‘tgunga qadar nikoh tuzishga ruxsat berishi mumkin. 
Alohida  hollar  (homiladorlik,  bola  tug‘ilishi,  bir  tarafning  kasalligi  va 
                                                            
13
 Izoh: Bunday keyin matnda “O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi” “OK” deb beriladi.   
14
 O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. – Toshkent: O‘zbekiston, 2017.  
15
 O‘zbekiston Respublikasi “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi Qonuni 3-moddasining ikkinchi qismi 
va 14-moddasi. 

---

 
 
150 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
boshqalar)da nikoh ariza berilgan kuni tuzilishi mumkin.  
O‘zbekiston  Respublikasining  Oila  kodeksi  normalariga  asosan, 
nikohga kirishning o‘ziga xos talablari mavjud: