Toshkent davlat yuridik instituti oblakulov d. O. Mustanov I. A

Bosh kotibiyat
 Interpolning doimiy ishlovchi xizmat qismi. 
Bosh kotibiyatga 5 yil muddatga tayinlanadigan Bosh Kotib 
rahbarlik qiladi. U Bosh Assambleya tomonidan Ijroiya qo mita-
sining taklifiga binoan tayinlanadi. Bosh kotib lavozimiga oliy 
ma lumotli, 65 yoshdan oshmagan shaxs tayinlanadi. Apparatda 
20 dan ortiq mamlakatning vakillari ishlaydi. 
Bosh kotibiyat quyidagi funksiyalarni bajaradi.  
1) Bosh Assambleya va Ijroiya qo mitasining qarorlarini 
hayotga tatbiq etish; 
2) jinoyatchilkka qarshi kurashishning xalqaro markazi sifa-
tida faoliyat olib borish; 
3)  maxsus axborot markazi sifatida faoliyat olib borish; 
4) Interpol faoliyatining samarali ma muriy rahbarligini ta -
minlash; 
5) milliy markaziy byuro orqali jinoyatchilarni aniqlash masa-
lalari bo yicha milliy va xalqaro organlar bilan aloqada bo lish; 
6) Interpolning nashrlarini tayyorlash va chiqarish; 
7) Bosh Assambleyaning, Ijroiya qo mitasining va Interpol 
boshqa organlarining kengashlarida ishchi kotibiyat vazifasini 
bajarish; 
8) Bosh Assambleya, Ijroiya qo mitasining kelasi yil uchun 
ish rejasini, uni muhokama qilish va qabul qilish uchun tayyorlash; 
9) Interpolning Prezidenti bilan (imkoni boricha) doimiy 
ravishda va to ridan-to ri aloqada bo lib turish kiradi
2
. 
                                                
1    Interpol  Nizomi  (22-modda)  /  Qarang.  Îâ÷èíñêèé  Â.Ñ.  Èíòåðïîë  (â  âîïðîñàõ  è  
îòâåòàõ).   Ì.: ÈÍÔÐÀ-Ì, 2001.   C. 143 152. 
2 Interpol Nizomi (26-modda) / Qarang. Îâ÷èíñêèé Â.Ñ. Èíòåðïîë (â âîïðîñàõ è 
îòâåòàõ).   Ì.: ÈÍÔÐÀ-Ì, 2001.   C. 143-152. 

---

 
148 
Bosh Kotib Interpol xizmatlariga rahbarlik qiladi, uning bud-
jetini boshqaradi. Bosh Assambleyaning, Ijroiya qo mitasining 
qarorlariga muvofiq ravishda doimiy xizmat qismlarining ish-
larini tashkil qiladi va yo naltirib turadi. 
Interpol Prezidenti 4 yil muddatga, Vitse Prezidentlar esa, 
3 yil muddatga saylanadi. Saylangan muddati tugaganidan keyin 
yana o sha muddatga qayta saylanishi mumkin emas
1
. 
Tashkilot Prezidenti Bosh Assambleya va Ijroiya qo mitasi-
ga rahbarlik qiladi. Barcha Interpol organlarining faoliyati qabul 
qilinayotgan qarorlarga mos bo lishini kuzatadi. Bosh kotib bilan 
aloqada bo ladi.  
Interpolning tuzilishi unchalik murakkab emas. Bosh koti-
biyatda 4 ta bo lim mavjud:  
1-bo lim   Umumiy ma muriy rahbarlik;  
2-bo lim   Politsiya;  
3-bo lim   Axborot-ma lumot va tadqiqot;  
4-bo lim   Qo llab-quvvatlash va texnik ta minot
2
. 
Birinchi bo lim moliya va budjet, texnik ta minot, aloqa vosi-
talari, Interpol organlarining hujjatlari kabi masalalar bilan shu-
ullanadi. Asosan bular tashkilotning ichki ishlaridir. 
Ikkinchi bo lim Interpol tizimida muhim organ bo lib, uning 
bo limlari turli jinoyatlarni fosh etish bilan shug ullanadi.  
Uchinchi bo lim axborot va ilmiy-tadqiqotlar markazi hisob-
lanadi. Uning xodimlari politsiya xizmatlarining yangi metodla-
rini o rganadilar va umumlashtiradilar, turli aloqalarni yo lga 
qo yadilar.  
To rtinchi bo lim Interpolning  International Criminal Police 
Review  degan jurnalini chop ettiradi. Jurnal 200 betdan iborat 
bo lib, 2 oyda bir marta chiqadi. 
                                                
1    Usmonaliyev  M.,  Karaketov  Y.  Kriminologiya.  Darslik.     T.:  Yangi  asr  avlodi,  
2001.   512-bet. 
2  Batafsil qarang: A.X. Saidov Xalqaro huquq chizmalar va ta riflarda. O quv qo l-
lanma. T.2. Mas ul muharrir: yuridik fanlar doktori, professor U. Tojixonov.   T.: 
Adolat, 2001.   236 239-betlar. 

---

 
149 
1987-yildan Bosh kotibiyat tarkibida giyohvandlik vositalari 
bilan noqonuniy muomala qilishga hamda boshqa jinoyatlarga 
qarshi kurashishning mintaqaviy masalalarini hal etish hamda 
Yevropa davlatlari politsiya organlari hamkorligini rivojlantirish  
maqsadida Yevropa kotibiyati faoliyat yuritib kelmoqda. Hozirgi 
kunda kotibiyat tarkibida qurollar bilan noqonuniy savdo qilish-
ga qarshi va xalqaro terrorizmga qarshi kurashish bo limlari fao-
liyat yuritadi. 
Boshqa bo limda esa, qalbaki pul va metal tangalar, yo l 
chiptalari, obligatsiyalar, aksiyalarning tayyorlanishiga qarshi 
kurashish haqidagi ma lumotlarni tekshirib boradi. Bu yerda 
qalbaki qimmatli qog ozlarni tekshirish bo yicha maxsus laba-
ratoriya faoliyat yuritadi. Shuningdek, hozirgi kunda dunyoning 
15 mingdan ziyod bank va emission muassalari obuna bo lgan 
mazkur sohaga oid davriy adabiyotlar nashr etiladi.  
Politsiya bo limining maxsus bo limi giyohvandlik vositala-
rining noqonuniy tarqalishi haqidagi ma lumotlarni to plash va 
tahlil qilish bilan shug ullanadi. 
Interpol o zining tez va doimiy faoliyat ko rsatuvchi, shu 
jumladan, barmoq izlarini va fotorasmlarni, fototelegraf uzatish-
ni amalga oshiruvchi tezkor aloqa vositalariga ega. 
Interpol quyidagi xalqaro qidiruv ishlarini amalga oshiradi: