Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

ayblovdan voz kechib,
o‘z faoliyatlari bilan odil sudlovni amalga 
oshirishga ko‘maklashishlari lozim.
Bundan tashqari, davlat ayblovchisining fikri sudda yozma taq­
dim etilishi majburiyligi haqidagi qonun talabiga rioya qilishlari 
kerak. Bu haqda 0 ‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurorining 
2004-yil 11-maydagi «Sudlarda jinoyat ishlari ko‘rilishida prokuror 
ishtirokining samaradorligi va ta’sirchanligini oshirish to ‘g‘risida»gi 
21-buyrug‘i mavjud.
299

---

Buyruqda qayd etilishicha, «prokurorlar qonun hujjatlarida 
belgilangan vakolatlaridan to‘la va samarali foydalanib, shaxsning sha’ni 
va qadr-qimmatini hurmat qilish, taraflarning tortishuvi, aybsizlik 
prezumpsiyasi, sudyalaming mustaqilligi va ularning faqat qonunga 
bo‘ysunishi hamda jinoyat protsessining boshqa prinsiplariga qat’iy 
amal qilgan holda fuqarolarning 0 ‘zbekiston Respublikasi Konsti- 
tutsiyasi va qonunlarida mustahkamlangan shaxsiy, siyosiy, iqtisodiy 
va ijtimoiy huquq va erkinliklari, jamiyat va davlatning qonun bilan 
qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilinishini ta’minlasinlar».
Prokuror tomonidan ayblovdan voz kechilganida, har qanday 
holda sudlanuvchini holati yaxshilanadi, chunki bunday holda, sud 
prokurorning tutgan o‘rnidan kelib chiqib sudlanuvchiga nisbatan 
oqlov hukmi chiqaradi yoki sodir qilingan jinoyat uchun sud muho­
kamasida isbotlangan ayblilik darajasiga qarab, jazoni yengillatib 
hukm chiqaradi. Ayni vaqtda agarda ayblovdan voz kechish prokuror 
tomonidan xato ravishda qo‘llansa jabrlanuvchining sudda himoya- 
lanish huquqini amalga oshirilishi va jinoyat tufayli uning buzilgan 
huquq va manfaatlarini tiklash masalasida muammo paydo bo'ladi. 
Shuning uchun bunday hollarda prokurorlardan o ‘ta yuqori kasbiy 
mahorat hamda mas’uliyat talab qilinadi.
Sud 0 ‘zbekiston Respublikasi JPKning 401-moddasida nazarda 
tutilgan jinoyat ishini tugatish uchun asoslar mavjud bo‘lgandagina 
jinoyat ishini tugatish haqida qaror qabul qilishi mumkin. Ya’ni 
JPKning 83-moddasida hamda 84-moddasida nazarda tutilgan holatlar 
mavjud bo‘lsagina, jinoyat ishini tugatishi mumkin. Bunday asoslar 
bo'lmasdan turib, ushbu bosqichda prokuror tomonidan ayblovdan 
voz kechilganida, jinoyat ishi tugatilmasdan, jinoyat ishi bo‘yicha 
qo‘shimcha tergov harakatlarini olib borish uchun jinoyat ishi 
prokurorga qaytarib yuboriladi. Bu yerda jabrlanuvchining qonun 
bilan belgilangan huquq va manfaatlarini qonuniy kafolati mavjuddir.
Prokuror ayblovdan voz kechsa, o‘z fikrini asoslab, o‘z xulo­
sasini yozma ravishda sudga taqdim etishi kerak. Chunki:
•