Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

8-§.  K orxon ani  so tish   shartn om asi.

Ko'chmas  mulkni  sotish  shartnom asining  alohida  turlaridan  biri  — 

k o rx o n a n i  so tish   s h a rtn o m a s id ir.  K o rx o n a n i  s o tis h   s h a rtn o m a s i 

predm etining o'ziga xosligi bilan  ko'chm as mulkni  sotish shartnomasining 

boshqa  tu rla rid an   farq  qiladi  va  shu  m unosabat  bilan  FK da  alohida 

shartnom a  sifatida  belgilangan.

Ayrim huquqshunos olimlar (I.V.Eliseyev,  A.U.To'raev) ning fikricha, 

fuqarolik  huquqi  obyekti  sifatida  korxona  o'ziga  xos  xususiyatlarga  ega 

b o 'lg a n   alo h id a  m ol-m ulk  tu r i  h isoblanadi.  B irin c h id a n ,  ko rx o n a 

tadbirkorlik  faoliyatini  olib  borishga  xizmat  qiluvchi  mulk;  ikkinchidan, 

korxona  xususiy  yoki  jamoa  tadbirkorligining  tashkiliy-huquqiy  shakli, 

uning  moddiy  negizi  bo'lib  hisoblanadi;  uchinchidan,  korxona  iste’mol 

qilinmaydigan m urakkab ashyo,  turli  xil predm etlar jam lam asi  bo'libgina 

h iso b la n m a s d a n ,  y ag o n a  m u lk iy   k o m p le k s  h a m d ir   v a  n ih o y a t, 

to'rtinchidan,  korxona  ko'chmas  m ulkdir1.

Ushbu  fikrlarga  qo'shimcha  qilib,  korxona  xususiy  alom atlari  bilan 

belgilanadigan  m urakkab  ashyo  hisoblanishini  ham   aytib  o'tish  lozim. 

Korxonaning  obyekt  sifatidagi  bu  xususiyati  uni  muqobiliga  alm ashtirib 

bo'lmasligini  anglatadi.

F K ning  489-m oddasiga  k o 'ra ,  k orxonani  sotish  sh a rtn o m a sig a  

m uvofiq,  sotuvchi  sotib  oluvchiga  b u tu n   korxonani  m ulkiy  m ajm ua 

sifatida topshirish majburiyatini oladi, sotuvchi boshqa shaxslarga berishga 

haqli  bo'lmagan  huquq  va  m ajburiyatlar  bundan  mustasno.

Korxonani  sotish  shartnomasi  konsensual,  ikki  tom onlam a  va  haq 

baravariga  tuziladigan  shartnom a  hisoblanadi.

M a’lumki,  korxona  bir vaqtning o'zida  fuqarolik  huquqining  obyekti 

va subyekti (unitar korxona, xususiy korxona) hisoblanadi. S hu m unosabat 

bilan  ob y ek t  sifatid a  korxonani  sotish  sh a rtn o m a sin in g   o'ziga  xos 

xususiyatlari  m avjud.  Bu  x u susiyatlar  shartnom a  subyektlari,  shakli,