Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

'
С инд аров К. Контрактация шартномаси ва унинг хусусиятлари. Хужалик ва 
ХУКУК- Т.: № 2 2004. 19-20-бетлар.

---

berish vaqtida am alda bo'lgan qiymatining ikki baravari m iqdorida jarim a 
to'laydi. Tayyorlovchi xo'jalikni idish bilan ta ’minlamaganligi mahsulot 
sifatining pasayishiga yoki tez buziluvchi mahsulotning buzilishiga olib 
kelgan bo'lsa, tayyorlovchi ko'rsatilgan jarim adan tashqari, xo'jalikka 
ko'rgan zararning jarim a bilan qoplanmagan qismini ham to'laydi.
M oddiy-texnika resurslari yetkazib berish va xizm atlar ko'rsatish 
bo'yicha sh artn o m ad a nazarda tutilg an m ajburiy atlar bajarilishi rad 
etilganligi u ch u n xizmat ko'rsatu vch i tashkilot xo'jalikka belgilangan 
ustam alardan tashqari yetkazib berilmagan moddiy-texnika resurslari yoki 
ko'rsatilishi kerak bo'lgan xizmatlar qiymatining 25 foizi miqdorida jarima 
to'laydi. Jarim adan tashqari xizmat ko'rsatuvch tashkilot xo'jalikka moddiy- 
texnika resurslari yetkazib berilmaganligi, ishlar bajarilmaganligi yoki 
xizmatlar ko'rsatilmaganligi natijasida yetkazilgan zararni ham to'laydi.
Yetkazib berish m uddati kechiktirilgan, tovarlar yetkazib berilmagan, 
ishlar b a ja rilm a g a n yoki x izm atlar ko'rsatilm agan ta q d ird a xizm at 
ko 'rsatuvchi tashkilot xo'jalikka m uddati o'tkazib yuborilgan h ar bir 
kun uchun m ajburiyatlarning bajarilm agan qismining 0,5 foizi miqdorida 
penya to'laydi, biroq penyaning um umiy summasi yetkazib berilmagan 
tovarlar, bajarilm agan ishlar yoki ko'rsatilmagan xizm atlar qiymatining 
50 fo iz id an o rtiq b o 'lm a slig i k e ra k . P e n y a to 'la n is h i sh a rtn o m a
m a jb u r iy a tla rin i b u zg an to m o n n i s h a rtn o m a n in g z a r u r d a ra ja d a
bajarilishidan va yetkazib berish kechiktirilganligi, tovarlar to'liq yetkazib 
berilmaganligi, ishlar bajarilmaganligi yoki xizmatlar ko'rsatilmaganligi 
tufayli yetkazilgan zararlar qoplanishidan ozod qilmaydi.
Tomonlarning kelishuviga ko'ra shartnomada shartnoma majburiyatlari 
bajarilmasligi yoki zarur darajada bajarilmasligi javobgarlikning amaldagi 
qonun hujjatlariga zid bo'lmagan boshqa choralari ham nazarda tutilishi 
mumkin. Zilzila, qurg'oqchilik, suv toshqini, yong'in va boshqa tabiiy ofatlar 
natijasida oldindan ko'rish va b artaraf etish mumkin bo'lmagan holatlar 
(fors-major hollari) munosabati bilan ularning irodasi va xohishiga bog'liq 
bo'lmagan sabablar bo'yicha o'z zimmalariga olgan shartnoma majburiyatlari 
bajarilmaganligi uchun bir tomon boshqa tomon oldida javob bermaydi